Postanowienia ustawy zasadniczej ustanawiały trójpodział władzy oraz znosiły wolną elekcję i zasadę liberum veto. Konstytucja 3 Maja, uchwalona w 1791 roku stała się symbolem tradycji niepodległościowych państwa polskiego.
Próby przeprowadzenia reform zawartych w ustawie rządowej zostały zniweczone już w połowie 1792 roku przez Konfederację Targowicką oraz wkroczenie wojsk rosyjskich do Rzeczypospolitej.
W późniejszych latach do Konstytucji 3 Maja nawiązywali przedstawiciele różnych kierunków politycznych, dość dowolnie interpretując jej idee. Do Ustawy odwoływali się też twórcy konstytucji polskich w dwudziestym wieku.
W 1791 roku dzień 3 maja został uznany Świętem Konstytucji 3 Maja. Po II wojnie światowej władze komunistyczne zastąpiły je obchodami święta 1 Maja, a w 1951 roku - zdelegalizowały. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 roku, Święto Konstytucji 3 Maja jest świętem narodowym.
Prace nad Konstytucją z 1791 roku prowadził król Stanisław August wspólnie z Ignacym Potockim i Hugonem Kołłątajem.
Konstytucja częściowo ograniczyła wpływy magnaterii na elekcję, Senat oraz zarządzanie krajem. Mieszczanie zyskali prawo do nabywania dóbr i uzyskiwania nobilitacji.
Poprzez wprowadzenie jednolitego rządu, skarbu i wojska została zniesiona odrębność pomiędzy Koroną i Litwą. Katolicyzm uznano za religię panującą, przy zachowaniu tolerancji innych wyznań, uznanych przez państwo. Wprowadzono trójpodział władzy. Władzę ustawodawczą miał sprawować dwuizbowy Sejm o dwuletniej kadencji. Zmniejszono rolę Senatu. Zniesiono zasadę liberum veto, a więc możliwość blokowania uchwał przez pojedynczych posłów. Decyzje Sejmu miały zapadać zwykłą większoscią głosów.
Władzę wykonawczą Konstytucja przyznawała królowi oraz radzie, tzw. Straży Praw, w której skład wchodził prymas oraz pięciu mianowanych przez króla ministrów: policji, pieczęci (czyli spraw wewnętrznych), interesów zagranicznych, wojny i skarbu. Król otrzymał prawo nominacji biskupów i senatorów, a podczas wojny miał sprawować naczelne dowództwo nad wojskami.
Zniesiona została wolna elekcja. Postanowiono, że po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego tron będzie dziedziczony, a nowa dynastia będzie wybierana przez szlachtę, wyłącznie w wypadku bezdzietnej śmierci króla. Konstytucja zapowiadała także reformę sądownictwa.