Minister spraw zagranicznych RP Radosław Sikorski na zakończenie dwudniowej wizyty w Moskwie w środę oddał hołd ofiarom II wojny światowej, składając wieniec przed Pomnikiem Żołnierza-Wyzwoliciela w Parku Zwycięstwa na Pokłonnej Górze.
Szef polskiej dyplomacji uczcił również pamięć ofiar systemu komunistycznego, udając się na dawny poligon NKWD w Butowie, na południowych obrzeżach stolicy Rosji, gdzie złożył wieniec przed Krzyżem Sołowieckim.
Park Zwycięstwa na Pokłonnej Górze, w zachodniej części Moskwy, został otwarty w 1995 roku dla upamiętnienia zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami. W jego centralnej części znajduje się Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej - tak w Rosji nazywa się ostatnie lata II wojny światowej, w których ZSRR walczył po stronie koalicji antyhitlerowskiej.
Znajduje się tam także Pomnik Żołnierza-Wyzwoliciela. Monument ma kształt obelisku o wysokości 141,8 metrów. Każde 10 centymetrów symbolizuje jeden dzień Wielkiej Wojny Ojczyźnianej (trwała 1418 dni). Jego autorem jest znany moskiewski rzeźbiarz Zurab Cereteli.
Poligon Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych (NKWD) w Butowie pod Moskwą był głównym miejscem kaźni ofiar wielkich stalinowskich czystek lat 1937-38. Od sierpnia 1937 roku do października 1938 roku rozstrzelano tam 20760 osób, w tym około 1000 duchownych.
W Butowie zginął m.in. metropolita leningradzki Serafin, zaliczony w 1997 roku w poczet prawosławnych świętych. Łącznie na ołtarze wyniesiono 323 duchownych zgładzonych na podmoskiewskim poligonie. Upamiętnia ich wzniesiona tam cerkiew.
Znajduje się tam również Krzyż Sołowiecki. Ten wielki cedrowy krzyż, wysoki na 12,5 metra i szeroki na 7,6 metra, w 2007 roku przywieziono do Moskwy z Wysp Sołowieckich, na Morzu Białym. Do stolicy dostarczono go drogą wodną. Wiodła ona przez Kanał Białomorski, Jezioro Onega, Wołgę i Kanał im. Moskwy, tj. przez system komunikacyjny wybudowany rękami milionów więźniów stalinowskiego Gułagu.
Zreorganizowany w 1937 roku obóz pracy dla "wrogów ludu" na Wyspach Sołowieckich stał się jednym z najcięższych łagrów w ZSRR. Poprzedni zwierzchnik Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej Aleksy II nazwał sołowiecki klasztor i butowski poligon "rosyjskimi Golgotami".
Zmarły w 2008 roku pisarz Aleksander Sołżenicyn szacował łączną liczbę ofiar stalinizmu w ZSRR - od 1917 do 1956 roku - na 60 mln osób.
Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ eaw/ mc/ jra/
