Praca na etacie i działalność gospodarcza – kiedy można tak zrobić?
Główny Urząd Statystyczny podaje, że w IV kwartale 2022 roku osoby aktywne zawodowo stanowiły 58,2 proc. ludności w wieku od 15 do 89 lat. Wskaźnik ten zwiększył się kwartał do kwartału i rok do roku. Osoby pracujące na etacie jak najbardziej mogą być jednocześnie przedsiębiorcami, czyli łączyć umowę o pracę i własną działalność. Polskie przepisy nie wykluczają takiej możliwości, choć są pewne warunki, jakich zatrudnieni właściciele firm muszą przestrzegać.
Zapisy w umowie o pracę, na które warto zwrócić uwagę, prowadząc działalność gospodarczą
Stosunek pracy nawiązywany jest pomiędzy zatrudnionym a przedsiębiorcą na podstawie umowy, a warunki jej zawierania wskazane są w Kodeksie pracy. Zasadniczo w takiej umowie mogą pojawić się zapisy i klauzule o zakazie konkurencji. Zwróć na nie szczególną uwagę, jeśli będąc pracownikiem, chcesz jednocześnie prowadzić działalność gospodarczą.
W przypadku umieszczenia w umowie o pracę klauzuli dotyczącej zakazu konkurencji podjęcie przez pracownika działalności o podobnym charakterze do tego, który ma wykonywana praca na etacie, może rodzić konsekwencje w postaci pozwu od przedsiębiorcy. Kary za nieuczciwą konkurencję mogą obejmować nie tylko wypowiedzenie umowy, ale i nałożenie na zatrudnionego dodatkowo wysokich kar finansowych.
Uwaga! Nawet jeśli w Twojej umowie o pracę nie ma zapisów i klauzul o zakazie konkurencji, nie oznacza to, że możesz podjąć się prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej o tożsamym charakterze co Twój pracodawca i podbierać mu klientów. Również w takiej sytuacji możesz ponieść konsekwencje nałożone na Ciebie na bazie przepisów ogólnych dotyczących konkurujących na rynku działalności.
Czy opłaca się mieć umowę o pracę i działalność gospodarczą?
Istotną kwestią dotyczącą łączenia ze sobą pracy na etacie i działalności gospodarczej są koszty związane z takim dwutorowym zarabianiem. Czy to się opłaca?
Jeszcze do niedawna w zdecydowanej większości przypadków łączenie własnej działalności i umowy o pracę było dobrym rozwiązaniem. Jednak wprowadzenie Polskiego Ładu z dniem 1 stycznia 2022 roku i jego późniejsze nowelizacje mogły spowodować, że może to być mniej opłacalne.
Polski Ład wiązał się ze zmianami w składce zdrowotnej. Obowiązuje liniowa składka, co oznacza, że przedsiębiorcy pracownicy muszą opłacać ją dwukrotnie w wysokości 9 proc. bez możliwości jej odliczenia od podatku.
Przy skali podatkowej składka zdrowotna stanowi 9 proc. podstawy wymiaru i nie może być niższa od 9 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na pierwszy dzień roku składkowego. Przy podatku liniowym jest to składka zdrowotna wyliczona według stawki 4,9 proc. uzyskanego przez przedsiębiorcę w poprzednim miesiącu dochodu. Przy opodatkowaniu ryczałtem składka jest opłacana w zależności od wysokości przychodu osiągniętego w danym roku kalendarzowym.
Pracując na etacie, z tytułu nowo otwartej działalności gospodarczej nie możesz skorzystać z ulgi na start, czyli zwolnienia ze składek ZUS przez pierwsze 6 miesięcy działalności. Dzieje się tak, jeśli wykonujesz działalność na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym pracowałeś na etacie i wykonywałeś czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności. Pozostaje Ci tylko to, że po upływie 6 miesięcy posiadania firmy będziesz mógł skorzystać z preferencyjnego ZUS-u.
Praca na etacie i działalność – brak możliwości opodatkowania podatkiem liniowym
Łącząc ze sobą działalność gospodarczą i umowę o pracę, nie zawsze masz możliwość wyboru dla swojej działalności formy opodatkowania podatkiem liniowym. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyklucza możliwość opodatkowania w ten sposób zarobków z działalności, jeśli osiągasz lub będziesz osiągać jakiekolwiek przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Wówczas musisz wybrać opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub na podstawie skali podatkowej.
Niższe składki ZUS z działalności
Jak wygląda kwestia składek ZUS i łączenia ze sobą pracy na etacie i działalności gospodarczej? Dzięki temu, że zachowujesz status pracownika i dodatkowo podejmujesz się prowadzenia JDG, jako przedsiębiorca będziesz odprowadzać z tytułu działalności jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Będzie tak, jeśli z pracy na etacie otrzymujesz wynagrodzenie równe lub wyższe od płacy minimalnej. W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku będzie to kwota 3490 zł brutto, a od 1 lipca do 31 grudnia 2023 roku minimalne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wzrośnie do 3600 zł brutto.
Pozostałe składki, czyli m.in. emerytalne i rentowe, nie muszą być odprowadzane podwójnie – jedna z tytułu pracy na etacie, a druga z działalności gospodarczej, ale nie jest to jednocześnie zabronione.
W sytuacji, gdy oskładkowane wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę w przeliczeniu na miesiąc będzie niższe od kwoty najniższej pensji w gospodarce narodowej, przedsiębiorca pomimo wykonywania pracy na etacie będzie obowiązkowo podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.