Dwa starsze reaktory atomowe w elektrowni atomowej w Kozłoduju wyłączono w niedzielę. Wyłaczenie urządzeń produkcji radzieckiej było jednym z warunków przyjęcia Bułgarii do UE.
Mimo opinii miejscowych ekspertów, że reaktory o mocy 440 megawatów każdy, innego typu niż czarnobylskie, mogą działać jeszcze kilka lat, Bułgaria podporządkowała się unijnym wymogom bezpieczeństwa.
Proces wyłączania reaktorów zajął kilka godzin i zakończył się o 21.51 czasu miejscowego (20.51 w Polsce).
Wyłączone reaktory zapewniały 18 proc. produkowanej w kraju energii elektrycznej. W tym roku wyprodukowały 6,2 mld kilowatogodzin energii elektrycznej. Bułgaria w ostatnich latach zajmowała pozycję pierwszego na Bałkanach i czwartego w Europie eksportera prądu oraz utrzymywała niskie wewnętrzne ceny elektryczności.
Po zamknięciu reaktorów Bułgaria nie będzie w stanie eksportować prądu, a w połowie 2007 r. spodziewana jest co najmniej 10- procentowa podwyżka cen dla indywidualnych odbiorców. Krajowa Spółka Elektryczna szacuje miesięczne straty z tytułu nierealizowanego eksportu na 20 mln euro.
Za 3 miesiące paliwo jądrowe zostanie wyjęte z zamkniętych reaktorów i przetransportowane do specjalnego magazynu. Gdyby UE pod naciskiem Macedonii, Serbii, Kosowa i Grecji zmieniła stanowisko i pozwoliła na ponowne ich uruchomienie, potrzebne będą trzy miesiące na dostawę nowego paliwa - poinformował minister gospodarki i energetyki Rumen Owczarow. Jeżeli decyzja o zamknięciu pozostanie w mocy, demontaż reaktorów potrwa 8 lat i będzie kosztować 500 mln euro.
Bułgaria powinna otrzymać od UE 220 mln euro odszkodowań za zamknięcie reaktorów. Premier Sergej Staniszew zapowiedział, że jego kraj będzie domagać się podniesienia tej kwoty do 450 mln.
Dwie trzecie Bułgarów jest przeciwnych zamykaniu reaktorów. W Kozłoduju w sobotę odbył się wiec protestacyjny, a miejscowe władze zrezygnowały z organizowania jakichkolwiek uroczystości w związku z wejściem kraju do UE.
W 2002 r. wyłączono dwa pierwsze reaktory kozłodujskie. Od 1 stycznia tam będą działać tylko dwa nowsze reaktory o łącznej mocy 2000 megawatów.
W 2005 r. Bułgaria podjęła decyzję o budowie nowej elektrowni w Belene nad Dunajem. Konkurs na inwestora wygrał rosyjski Atomstrojeksport. Nowa elektrownia ma zacząć działać najwcześniej w 2013 r. Będzie kosztować 3,9 mld dolarów.
Ewgenia Manołowa (PAP)
man/ mw/ woj/
