Otwarciem wystawy "Wojna Polsko - Jaruzelska" rozpoczęły się w piątek w Nowym Targu małopolskie obchody 30. rocznicy ogłoszenia stanu wojennego. Podczas uroczystości ośmiu działaczom opozycyjnym wręczono odznaczenia "Niezłomny w słowie".
Wystawa autorstwa Natalii Horak poświęcona pierwszym dniom stanu wojennego, jest fragmentem ekspozycji, którą przygotowało Muzeum PRL-u w Krakowie.
Świadków początku stanu wojennego symbolizują stojące lub klęczące postaci. Stojąc przy poszczególnych figurach, zwiedzający może wysłuchać opowieści przybliżającej wydarzenia sprzed 30 lat.
Są to głosy głównie członków nowohuckiej Solidarności, którzy tamtej nocy zostali uwięzieni i internowani. "Opowiadają jak się bali, jak nie wiedzieli dokąd są zabierani. Część z nich liczyła się z tym, że być może to ostatnia podróż w ich życiu. Są też opowieści kobiet, które nie był zaangażowane w Solidarność, którym zabrano mężów, a nie wiedziały dlaczego. Często żony działaczy Solidarności nie widziały, czym zajmują się ich mężowie" - powiedziała PAP kierownik Muzeum PRL-u w Krakowie, Jadwiga Emilewicz.
Jednym z haseł prezentowanych na wystawie jest "Dwudziesty stopień zasilania", przypominający o notorycznej niewydolności sieci energetycznych w latach 80., o czym przypominają migające żarówki.
Wystawę zlokalizowano w dawnym więzieniu, powstałym pod koniec XIX wieku. Osadzano tu m.in. więźniów politycznych w okresie stalinowskim. "Te ponure wnętrza bardzo pomagają w opowieści o stanie wojennym" - mówi Emilewicz.
Na ekspozycji znalazło się wyposażenie domu typowe dla lat 70. i 80.: meblościanka wypełniona PRL-owską galanterią, fotel, telewizor Neptun, w którym oglądać można pamiętne wystąpienie generała Wojciecha Jaruzelskiego.
Po otwarciu wystawy, w Nowym Targu wręczono odznaczenia dla osób zasłużonych w wydawaniu oraz kolportowaniu niezależnych wydawnictw na Podhalu w latach 1981 - 1989.
Odznaczenia otrzymali: Franciszek Tomaszkowski, Antonina Ozorowska, Sławomir Kuza, Zofia Łukasz, ks. Antoni Bednarz, Maria Stramach, Marian Gołczyński oraz Wojciech Mróz. Wręczył je kanclerz kapituły "Niezłomnym w Słowie", senator Mieczysław Gil, przywódca strajku w Nowej Hucie w grudniu 1981r.
Po uroczystości wręczenia odznaczeń zaprezentowano albumu zatytułowany "13 grudnia stan wojenny. Generałowi dziękujemy". Autorem zdjęć opatrzonych tekstami Jarosława Szarka, jest Bogusław Kostka-Dąbrowa.
Książka prezentuje zdjęcia, które nigdy dotąd nie były publikowane. Po raz pierwszy można oglądać fotografie z marszu przeciw więźniom politycznym, który odbył się w Krakowie w maju 1981 roku. Są również zdjęcia ulic bastionu Solidarności, Nowej Huty z okresu stanu wojennego. "Upamiętniając wydarzenia sprzed 30 lat chcemy złożyć hołd ofiarom stanu wojennego" - powiedział Jarosław Szarek.
Nowotarskie obchody 30. wybuchu stanu wojennego rozpoczęły cykl wydarzeń związanych z tą tragiczną rocznicą w całej Małopolsce. Jednym z kolejnych wydarzeń, będzie rekonstrukcja manifestacji Solidarności z lat 80., która odbędzie się 13 grudnia na krakowskim Rynku.
Obchody stanu wojennego w Małopolsce zakończy 17 grudnia uroczysta msza św. w intencji ojczyzny w nowohuckim kościele Arka Pana. Będzie ona koncelebrowana przez kardynała Stanisława Dziwisza. (PAP)
szb/ ls/
