Komisja Europejska ogłosiła w piątek, że wspólnie ze słoweńskim przewodnictwem w UE ma nową propozycję kompromisu w kontrowersyjnej sprawie podziału firm w sektorze energetycznym, który ma zapewnić pełną liberalizację rynku w UE.
"Przygotowaliśmy propozycję kompromisu dotyczącą rynku gazu, by ułatwić znalezienie porozumienia politycznego w tej sprawie" - powiedział rzecznik KE ds. energii Ferran Tarradellas.
Wyjaśnił, że kompromis jest złagodzoną wersją wcześniejszego pomysłu KE, polegającego na wydzieleniu z koncernów energetycznych sieci przesyłowych i oddaniu ich w zarząd niezależnym operatorom (tzw. ISO). Dopuszczalne ma być zachowanie tytułów własności i integracja pionowa przedsiębiorstw, o ile będzie zapewniona rzeczywista i skuteczna niezależność operatorów odpowiadających za przesył.
Przewiduje się, że porozumienie w tej sprawie zostanie zawarte na posiedzeniu ministrów ds. energii "27" 6 czerwca w Luksemburgu.
KE liczy, że analogiczne rozwiązanie będzie przyjęte potem na rynku energii elektrycznej. "Problemy na obu rynkach są takie same, więc potrzebujemy takich samych rozwiązań" - powiedział Tarradellas.
Zaprezentowanie kompromisu, który został już wstępnie przedyskutowany przez ambasadorów krajów członkowskich "27", oznacza, że Komisja Europejska odstąpiła od forsowanego dotąd postulatu radykalnego podziału własnościowego przedsiębiorstw z branży energetycznej na spółki odpowiadające za przesył i produkcję energii. Pomysł ten poparli w głosowaniu na początku maja eurodeputowani komisji przemysłu, badań naukowych i energii Parlamentu Europejskiego.
Ale KE i Słowenia musiały wziąć pod uwagę sprzeciw wobec podziału własnościowego zgłoszony przez osiem krajów UE z Francją i Niemcami na czele. Razem dysponują one mniejszością blokującą w Radzie UE. Skłonność do kompromisu ze strony KE i Słowenii jest tym większa, że zależy im na ostatecznym porozumieniu w sprawie tzw. trzeciego pakietu energetycznego do końca słoweńskiego przewodnictwa w czerwcu.
"Ustępstwa z naszej strony to może być jedyna szansa na porozumienie. To jest dopuszczalne, dopóki zachowana jest istota naszych propozycji" - przyznały w rozmowie z PAP źródła w KE.
W dyskusji nad podziałem (ang. unbundling) chodzi o to, jak zapewnić swobodny dostęp do europejskich sieci przesyłowych wszystkim producentom. Podział ma sprawić, że przesył i produkcja będą całkowicie niezależne od siebie, co oznacza wyeliminowanie konfliktu interesów, do którego dochodzi, kiedy firma sprzedaje energię i jednocześnie kontroluje sieci, jak ma to miejsce np. we Francji.
Szczegóły kompromisowej propozycji analizują obecnie eksperci z krajów członkowskich i za wcześnie jest na ocenę szans na jej akceptację. Źródła dyplomatyczne w Brukseli przestrzegają przed optymizmem, twierdząc, że "sprawa jest bardzo daleka od rozstrzygnięcia". Niektóre kraje, jak Wielka Brytania, Holandia albo Dania, które przeprowadziły już u siebie unbundling, opowiadają się za ograniczeniem w czasie obowiązywania kompromisowych rozwiązań, tak by ostatecznie wszystkie kraje UE musiały dokonać podziału własnościowego.
Polska popiera podział własnościowy, choć zaznacza, że nie jest to lekarstwo na wszystkie kłopoty unijnego rynku energii i jedyna gwarancja bezpieczeństwa dostaw.
Michał Kot (PAP)
kot/ icz/ mc/ jra/
