VAXINE
/ 2009-02-17 09:19
/
Bywalec forum
Przywilej koszycki nadał 17 września 1374 roku polskiej szlachcie król Ludwik Węgierski w Koszycach w zamian za uznanie przez szlachtę praw do korony polskiej jednej ze swych córek (w dokumencie nie wymieniono której, chodziło jednak o najstarszą córkę Ludwika, Katarzynę, która zmarła kilka lat później).
Szlachta uzyskała następujące przywileje:
* zwolnienie z poradlnego z wyjątkiem 2 groszy z łanu kmiecego i 4 grosze z dóbr klasztornych (wcześniej podatek wynosił 12 groszy dla szlachty i 24 dla duchowieństwa),
* zobowiązanie do nieustanawiania nowych podatków bez zgody rycerstwa (z wyjątkiem stałego podatku),
* zwolnienie od obowiązku budowy i naprawy zamków (z wyłączeniem sytuacji, gdy odbudowy wymagałyby umocnienia pograniczne, zagrożone wojną, lub gdy na budowę nowego zamku wyraziłaby zgodę cała szlachta),
* urzędy tylko dla Polaków (np. starosta, urzędy ziemskie (wojewoda, kasztelan) dla szlachty danej dzielnicy,
* za służbę wojskową poza granicami kraju szlachta otrzymywała żołd (w przypadku dostania się szlachty do niewoli w czasie wyprawy zagranicznej, król refundował koszty wykupu szlachty z niewoli),
* zwolnienie szlachty z obowiązku utrzymywania dworu królewskiego w czasie jego podróży po kraju,
* zwolnienie z budowy miast i mostów
Pakt koszycki był przywilejem generalnym, czyli rozciągał się na cały kraj i odnosił się tylko do szlachty (nie obejmował chłopów, mieszczan oraz duchowieństwa, które później otrzymało od Ludwika osobne przywileje).
Warto zaznaczyć, że zmiana podatku poradlnego znacznie obniżała dochody do skarbu państwa. Przywilej ten także ograniczał władzę króla na rzecz stanu szlacheckiego. Gdy władca miał przyjechać do szlachcica lub rycerza musiał płacić z własnych pieniedzy za wyżywienie.