A jednak globalizacja. Nasze jednopokoleniowe życie z powodu swojej krótkości znaczone jest licznymi iluzjami.

Jedną z takich iluzji jest mniemanie, że życie człowieka jest coraz lżejsze a natura człowieka i prawo bardziej delikatne. Że współczesny człowiek ma lepiej: więcej zarabia, mniej się męczy, mniej narażony jest na zachowania drastyczne.

Że postęp techniczny, elektryczność, maszyny, pojazdy mechaniczne dały nam wiele.
Że doczekaliśmy ekskluzywnego czasu, gdy po Europie i dużej części świata możemy jeździć bez paszportu.

Takiemu myśleniu da się przeciwstawić inne. Na przykład:
-Aborygen pracuje średnio 2 godziny dziennie aby "zarobić na życie"; resztę odpoczywa (jakkolwiek to robi);
-Człowiek komuny pracuje średnio 7 godzin dziennie - przymusowo. Jest przymus pracy;
-Wolny demokratyczny człowiek pracuje średnio 10 godzin dziennie i jeszcze całe życie się martwi, że straci pracę.

Spójrzmy na sprawę śmierci gościa zwanego dzisiaj Świętym Wojciechem. Facet spomiędzy Wisły i Odry (dzisiaj ktoś powie, że Polak lub Niemiec) żyje w stanie duchownym. Wybiera się gdzieś na tereny radzieckiego Królewca, poza tereny "cywilizowane" - zwane dzisiaj pogańskimi. Tam na jarmarku naucza o Chrystusie. Miejscowym to się nie podoba.

Taka scenę można by było jeszcze dzisiaj sobie wyobrazić nawet na polskim targowisku. Wyobraźmy sobie, że na współczesnym jarmarku gdziekolwiek w Polsce pojawia się ktoś inaczej ubrany i naucza o innym bogu.

Wtedy na tamtym jarmarku w Prusach nikt nie odważył się zaatakować przybysza. To miejsce nie było więc tak całkiem "pogańskie". Dopadli go jednak gdy wracał i nie było świadków. Zadźgali widłami. Czy taka scena nie mogłaby wydarzyć się dzisiaj? Gdzieś w Przeworsku albo Ełku?

Spójrzmy na idylliczną powieściową scenę "ku pokrzepieniu serc". To fikcja literacka, ale popatrzmy na to z pozycji prawa, prawa międzynarodowego, etyki i moralności.

Zbyszko w Krakowie ma być sądzony i nie ulega wątpliwości: stracony. Stracony, bo tak każe międzynarodowe prawo.Miasto jest w tym czasie w niemieckich rękach. Niemieccy radni mają przewagę w głosowaniach. Mogą dopilnować by życie było tu 'cywilizowane" - czyli nie-polskie.

Przybywają możnowładcy z Zakonu Krzyżackiego. Wiedzą, że sąd to formalność. Dla nich Zbyszko już nie żyje. I nagle jakaś blada dziewka zarzuca tamtemu jakąś ścierkę na głowę i Niemcy są bezradni. Muszą uwolnić Zbyszka.

Te ulotne sceny pokazują że świat jest mały. Ale pokazują też coś bardzo ważnego: że ludzie, choć bardzo do siebie podobni, bardzo się różnią. Mogą być dla siebie śmiertelnie niebezpieczni.

Granice narodowe pomniejszają to niebezpieczeństwo.