Wtedy, gdy nie mamy przychodów z tytułu (źródła) podlegającego składkom obowiązkowo albo gdy mamy zbieg kilku tytułów, które pojedynczo takim składkom podlegają, ale w grupie sprawiają (przy zachowaniu innych warunków, np. wysokości przychodu), że tylko jeden z tytułów pozostaje obowiązkowym, a pozostałe uzyskują status dobrowolnych.

W zakresie ubezpieczeń społecznych (emerytalnych, rentowych, wypadkowych i chorobowych) reguluje to

USTAWA
z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podleganie obowiązkowe reguluje art. 6, zbiegi tytułów- art. 9.

Przykład 1- umowa o dzieło jest wolna od ubezpieczeń (obowiązkowych i dobrowolnych), o ile zamawiający dzieło nie jest jednocześnie pracodawcą dzieło wykonującego.

Przykład 2- zlecenie jest wolne od obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, gdy jednocześnie zleceniobiorca uzyskuje przynajmniej minimalne wynagrodzenie z etatu u pracodawcy, który nie jest zleceniodawcą w tej umowie.
itd.

W zakresie u. zdrowotnego- dużo trudniej- bo to parapodatek sprzęgnięty z PIT.

Nie podlega mu np. dzieło oraz zlecenie ucznia/studenta w wieku niższym niż 26 lat, gdy zamawiający dzieło/zleceniodawca nie jest jednocześnie pracodawcą dzieło wykonującego/zleceniobiorcy.