Emerytury z nowego systemu

Poniżej prezentujemy ogólne informacje nt. emerytur z nowego systemu. Dodatkowo jeśli chcecie Państwo rozszerzyć swoją wiedzę i uzyskać szerszy zakres informacji na omawiany poniżej temat zapraszamy również do zapoznania się z odpowiedziami na najczęstsze pytania w odniesieniu do zasad nabywania, rodzajów, wypłat i naliczania emerytur z nowego systemu. Więcej informacji

Nowy system emerytalny funkcjonuje od 1 stycznia 1999 r. Przewiduje on odmienne zasady nabywania praw do świadczeń emerytalnych i obliczania ich wysokości w zależności od daty urodzenia osób ubezpieczonych. I tak odmienne zasady przechodzenia na emeryturę i obliczania jej wysokości będą miały osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. a inne osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. Ponadto, osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. mogły wybrać, czy zechcą ulokować całą składkę emerytalną na indywidualnym koncie obsługiwanym przez ZUS w ramach I filaru, czy też przystąpić do   jednego z otwartych funduszy emerytalnych w ramach II filaru. Powyższego wyboru należało dokonać do dnia 31 grudnia 1999 r. Osoby urodzone po 31 grudnia 1968 r. muszą ulokować część składki emerytalnej na indywidualnym koncie obsługiwanym przez ZUS, a część w jednym z otwartych funduszy emerytalnych (obowiązkowy podział składki między I i II filar). Zasady nabywania prawa do świadczeń emerytalnych określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 359, z późn. zm.) ? ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.

Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r. nabywają prawo do emerytury jeżeli osiągną wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, oraz wykażą okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Możliwe jest jednak przejście na emeryturę po osiągnięciu odpowiedniego wieku emerytalnego, ale przy mniejszym o 5 lat okresie składkowym i nieskładkowym czyli przy wykazaniu 15 letniego okresu składkowego i nieskładkowego dla kobiet i 20 letniego okresu składkowego i nieskładkowego dla mężczyzn. Należy jednak wspomnieć, że w związku z krótszym okresem składkowym i nieskładkowym, taka emerytura nie jest objęta obowiązkiem podwyższenia jej wysokości do kwoty najniższego świadczenia, co ma miejsce w sytuacji gdy po obliczeniu emerytury jej wysokość jest niższa od kwoty najniższej emerytury.
Zasady nabywania praw do emerytury przez osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. są nieco bardziej zróżnicowane. Podstawowym warunkiem nabycia praw emerytalnych jest ukończenie 60 roku życia dla kobiet i 65 roku życia dla mężczyzn.

Osobom, które nie przystąpiły do otwartego funduszu emerytalnego, świadczenie emerytalne wypłacane  będzie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń społecznych. Podstawę obliczenia emerytury utworzy kwota składek zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługiwać będzie emerytura. Kwota ta obejmie zgromadzone na koncie składki na ubezpieczenie emerytalne, ich coroczną waloryzację oraz zwaloryzowany kapitał początkowy, jeżeli ubezpieczony objęty był ubezpieczeniem społecznym przed 1 stycznia 1999 r. Prawo do emerytury nie jest w tym przypadku uzależnione od udowodnienia określonego minimalnego okresu ubezpieczenia (wykazania minimalnych okresów składkowych i nieskładkowych), jak ma to miejsce w przypadku emerytur osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Aby otrzymać wysokość otrzymywanej emerytury, należy podzielić podstawę obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia. Średnie dalsze trwanie życia to wielkość statystyczna służąca do ustalenia liczby miesięcy, w których przeciętnie będzie pobierana nowa emerytura. Dłuższe niż wynikające ze średniej obieranie emerytury, nie będzie miało żadnego wpływu na jej wysokość i zasady waloryzacji pobieranego świadczenia. Średnie dalsze trwanie życia dla wieku emerytalnego jest ustalane wspólnie dla mężczyzn i kobiet i podawane w formie tablic dalszego trwania życia, corocznie przez Prezesa GUS w terminie do dnia 31 marca. Na podstawie tablic ustalana jest wysokość emerytur na wnioski złożone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca.

Osobom, które są członkami otwartego funduszu emerytalnego - z tytułu zgromadzonych w tym funduszu środków - zostanie przyznana okresowa, a następnie dożywotnia, emerytura kapitałowa. Emerytury  kapitałowe wypłacane są jako uzupełnienie emerytury wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.  Zasady nabywania prawa do okresowej lub dożywotniej emerytury kapitałowej określa ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. Nr 228, poz. 1507) ? ustawa weszła w życie z dniem 7 stycznia 2009 r.

Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje wtedy, gdy kwota środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego od którego zostanie przyznana emerytura, jest równa lub wyższa od dwudziestokrotności kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Od 1 marca 2009 r. to kwota 3462 zł. W przeciwnym przypadku otwarty fundusz emerytalny zgromadzone środki przekazuje do funduszu emerytalnego ZUS. Okresowa emerytura kapitałowa jest przyznana od tej samej daty co emerytura wypłacana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego też, złożenie wniosku o okresową emeryturę kapitałową oznacza jednoczesne złożenie wniosku o ustalenie prawa do emerytury na nowych zasadach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość okresowej emerytury kapitałowej stanowi iloczyn kwoty środków zgromadzonych na rachunku członka otwartego funduszu emerytalnego ustalonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura, oraz średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę osoby ubezpieczonej. Dożywotnia emerytura kapitałowa przyznawana jest na wniosek osoby, która ukończyła 65 rok życia, a także przyznawana jest bez konieczności składania wniosku osobom, którym emerytura przyznawana jest z urzędu lub osobom pobierającym okresową emeryturę kapitałową. Ustalenie prawa do dożywotniej emerytury kapitałowej polega na potwierdzeniu wyboru oferty dożywotniej emerytury kapitałowej. Ofertą dożywotniej emerytury kapitałowej jest obowiązująca w danym kwartale oferta świadczenia pieniężnego ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym. Wybór oferty dożywotniej emerytury kapitałowej jest nieodwołalnym oświadczeniem woli.

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. które osiągną wiek uprawniający do emerytury do roku 2013, będą otrzymywały tzw. emeryturę mieszaną. Powyższe uregulowania mają zastosowanie do osób, które nie były członkami otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz do tych ubezpieczonych, którzy nie pobrali emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przyznawanych przed osiągnięciem 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn.

Materiał został przygotowany przez starszego specjalistę w BRU Mariusza Denisiuka