Przy ustalaniu emerytury pod uwagę brane są dwa czynniki: wysokość podstawy wymiaru składki uwzględnionego okresu składkowego i nieskładkowego oraz kwota bazowa, obowiązująca w dniu powstania prawa do świadczenia (art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 359, z późn. zm.).

Ile wynosi emerytura?

Emerytura jest sumą następujących składników:
o    24% kwoty bazowej, oraz
o    po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy,
o    po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych,

z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Czym jest kwota bazowa?

Kwota bazowa stanowi 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne w poprzednim roku kalendarzowym. Kwota bazowa jest ustalana corocznie i obowiązuje od 1 marca każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego (art. 19 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).
Od 1 marca 2009 r. kwota bazowa wynosi 2578,26 zł.

Czym jest podstawa wymiaru?

Podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne lub na ubezpieczenie emerytalne z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie (art. 15 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).
Podstawa wymiaru emerytury obliczana jest w następujący sposób.

Krok 1. Oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

Krok 2.    Oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

Krok 3.    Oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury, przy czym wskaźnik ten nie może być wyższy niż 250%;

Krok 4)    mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową.

Ubezpieczony może wskazać do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych
z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 359, z późn. zm.).

Przykład: obliczenie wysokości emerytury

Maria D. zamierza zgłosić wniosek o emeryturę w marcu 2009 r. Udowodniła 18 lat składkowych oraz sześć lat nieskładkowych. Postanowiła sama obliczyć wysokość emerytury przed złożeniem wniosku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z uwzględnieniem zarobków z lat 1994-2003 wyniósł 95,14 proc. (patrz tabela obok), a podstawa wymiaru emerytury - 2452, 96 zł. Emeryturę należy obliczyć, sumując następujące składniki:
o część socjalną świadczenia: 24 proc. x 2578,26 zł = 618,78 zł,
o część należną za okresy składkowe: 18 x 1,3 proc. x 2452,96 zł= 573,99 zł,
o część należną za okresy nieskładkowe: 6 x 0,7 proc. x 2452,96 zł = 103,02 zł.
Wysokość emerytury wynosi więc przed potrąceniem zaliczki na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne 1295,79 zł (618,78 zł + 573,99 zł + 103,02 zł).
Obliczający emeryturę musi pamiętać, że istnieje gwarancja najniższej kwoty emerytury (od 1 marca 675,10 zł). Jeśli więc ustalona w powyższy sposób wysokość świadczenia (wraz z częścią składkową lub zwiększeniem) byłaby niższa od tej kwoty, zostanie podwyższona. Gwarancja najniższego świadczenia nie dotyczy jednak osób, którym ZUS ustali uprawnienia do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, przy stażu obniżonym do 15 lat w przypadku kobiet i 20 lat w przypadku mężczyzn.
Emerytura wraz ze zwiększeniami z tytułu okresów rolnych nie może być wyższa niż 100 proc. podstawy jej wymiaru. Ograniczenie to nie obowiązuje jednak wówczas, gdy obliczone świadczenie jest niższe od kwoty minimalnej i trzeba je podwyższyć do tej wysokości.
źródło: www.info.pl

Odpowiedź na pytanie przygotował starszy specjalista w BRU Mariusz Denisiuk