Drewnianą figurkę góralki, odnalezioną niedawno w Oświęcimiu, zaprojektował wybitny polski sportowiec przedwojenny, więzień Auschwitz Bronisław Czech - wynika z ustaleń oświęcimskiego miłośnika historii Marka Księżarczyka i historyków Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Historyk z muzeum Adam Cyra powiedział w środę, że Czech najprawdopodobniej ją także wyrzeźbił.
Figurka znajdowała się w domu, w którym - po wysiedleniu podczas wojny mieszkańców - zamieszkał SS-Brigadefuehrer, profesor Carl Clauberg, niemiecki ginekolog, który przeprowadzał zbrodnicze eksperymenty lekarskie w KL Auschwitz.
Niedawno znajomy Marka Księżarczyka przekazał mu rzeźbę. Ten powiadomił o znalezisku muzealników. "Księżarczyk i muzealnicy ustalili, że odnaleziona figurka góralki została wykonana według projektu słynnego narciarza i olimpijczyka, który był wyjątkowo uzdolniony plastycznie. Jej wykonawcą zapewne jest również Bronisław Czech" - powiedział Cyra.
Potwierdza to bowiem fakt, że jeden z obozowych szkiców Czecha, przechowywanych w Muzeum, przedstawia młodą góralkę, bardzo podobną do tej z rzeźby odnalezionej przez Marka Księżarczyka. Dziewczyna w góralskim stroju trzyma w lewej ręce dzban, a w prawej naręcze kwiatów.
Bronisław Czech urodził się 25 sierpnia w 1908 roku w Zakopanem. W 1933 roku wstąpił do Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie. Wielokrotnie uczestniczył w narciarskich mistrzostwach świata i Europy. Uczestniczył w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 1928, 1932 i 1936 roku. Był 16-krotnym mistrzem Polski.
Podczas wojny Niemcy aresztowali go za działalność w konspiracji. W pierwszym transporcie polskich więźniów politycznych trafił 14 czerwca 1940 roku do KL Auschwitz. Oznaczono go numerem 349. Miał ogromny talent rzeźbiarski. Początkowo wyrabiał obozowe drewniaki i łyżki. Później rzeźbił między innymi: talerze, kubki, pudełka, tace i podstawki pod kałamarze w zakopiańskim stylu. Zmarł w obozie 5 czerwca 1944 roku. Obecnie jego imię nosi Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie.
Wśród obozowych prac Bronisława Czecha, przechowywanych w zbiorach Muzeum Auschwitz-Birkenau, znajduje się kilkadziesiąt obozowych rysunków i szkiców, obrazów olejnych i na szkle, artystycznych przedmiotów użytkowych, jak również zdobionych rysunkami obozowych listów. Szkice, które wcześniej wykonywał, później były przez niego w obozie malowane na szkle.(PAP)
szf/ ls/ jbr/
