Czteroletni program opieki nad zabytkami przyjął w poniedziałek Sejmik Województwa Świętokrzyskiego. Dokument określa kierunki i priorytety działań ochrony dziedzictwa kulturowego na terenie województwa do 2016 roku.
Jak powiedział PAP dyrektor departamentu promocji, edukacji, kultury, sportu i turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego Jacek Kowalczyk, to właśnie na ten dokument będą powoływać się instytucje starające się o pieniądze na ochronę zabytków. "Ten dokument, czasami określam jako +prawo jazdy+ na ochronę zabytków w regionie, będzie podstawą rozdziału środków" - wyjaśnił.
Program ochrony zabytków określa trzy podstawowe cele. Pierwszym jest ochrona dziedzictwa i krajobrazu kulturowego. "W to wchodzi także ochrona układu przestrzennego miejscowości". W tym zakresie dokument ma stworzyć podstawy do tworzenia parków kulturowych. "Na terenie naszego województwa mamy tylko jeden taki park w Końskich. W tym zakresie czeka nas sporo pracy" - zaznaczył Kowalczyk. Zdaniem urzędnika to jedno z zadań na następne lata, aby "takich stref ochrony krajobrazu było więcej".
Drugim segmentem jest "efektywne wykorzystywanie potencjału dziedzictwa kulturowego". Chodzi o promocję zabytków i ich otoczenia. "Możemy sobie wyobrazić, że szereg zabytków uda nam się odremontować, (...), ale potem trzeba dbać o strategię promocji i rozwój turystyki" - wyjaśnił Kowalczyk.
Ostatnią sprawą, którą porusza dokument, jest wzmacnianie tożsamości regionalnej. Według Jacka Kowalczyka, "To bardzo często nam gdzieś ginie, a przecież chodzi o promocję tradycji, popularyzację gwary, architektury lokalnej czy rzemiosła, czylo o to, co nas wyróżnia" - ocenił.
Na podstawie tych trzech priorytetów, będzie można tworzyć złożone programy nieograniczające się wyłącznie do doraźnych prac konserwacyjnych. Będzie je można na tej podstawie rozbudowywać o "całą otoczkę" składającą się na produkt turystyczny. Program nie wskazuje konkretnych zabytków, zasługujących na priorytetowe potraktowanie. "Specjalnie tego nie robiliśmy. Trudno wartościować zabytki, na tym etapie wszystkie są dla nas równe" - zaznaczył Kowalczyk.
Przyznał, że wczytując się w program można jednak dostrzec priorytetowe kierunki działań. "Jednym z naszych priorytetów jest wprowadzenie +Krzemionek Opatowskich+ na listę UNESCO, to jest jedyny nasz zabytek na liście prezydenckiej pomników kultury. Trzeba go bardziej wspierać", zaznaczył. Chodzi o rezerwat archeologiczny koło Ostrowca Świętokrzyskiego chroniący zespół neolitycznych kopalni krzemienia pasiastego.
Drugim priorytetem będzie nacisk na tworzenie wspomnianych parków kulturowych. "Wyobrażam sobie, że taki park powstanie np. w Tokarni (Muzeum Wsi Kieleckiej - PAP) czy na kieleckim Wzgórzu Zamkowym. Wśród pomników historii wymienię Wiślicę czy Sandomierz z całym Starym Miastem" - powiedział Kowalczyk, podkreślając, że są to tylko przykłady, a nie konkretne miejsca, które zyskają dotacje.
Program opieki nad zabytkami na lata 2013-2016. Jest to drugi taki program przyjęty przez samorząd wojewódzki. Pierwszy, opracowany w 2007 roku obowiązywał w latach 2007-2011. Opracowanie Programu stanowi wypełnienie obowiązku wynikającego z ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dokument uzyskał pozytywną opinię Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Zgodnie z prawem do opracowania podobnych dokumentów zobligowane są także powiaty i gminy. Jak wynika z informacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w regionie ma je jedynie 28 gmin i 2 powiaty. Obecnie w rejestrze zabytków województwa świętokrzyskiego znajduje się 1707 zabytków nieruchomych oraz 137 zabytków archeologicznych. (PAP)
mjk/ abe/
