27.2.Bruksela (PAP) - Szwajcaria wyda na rozwój nowych państw Unii Europejskiej miliard franków szwajcarskich, w tym 489 mln dla Polski - to główne postanowienie umowy, jaką w poniedziałek podpisały UE i Szwajcaria.
Pieniądze mają być wydane w ciągu pięciu lat na programy i projekty regionalne i krajowe, negocjowane między Szwajcarią a dziesięcioma krajami, które 1 maja 2004 roku wstąpiły do Unii.
"Dzięki temu solidarnemu wkładowi Szwajcaria uczestniczy w sposób znaczący w wyrównywaniu nierówności gospodarczych i społecznych w rozszerzonej Unii Europejskiej" - powiedziała po podpisaniu umowy Ursula Plassnik, minister spraw zagranicznych Austrii, przewodniczącej obecnie UE.
Leżąca w centrum Europy Szwajcaria, nie będąc członkiem UE, jest z nią związana szeregiem umów, zwłaszcza na polu gospodarki, nauki i kultury. Komisja Europejska od kilku lat naciskała na Szwajcarię, by - podobnie jak wcześniej Norwegia - wzięła udział w kosztach ostatniego rozszerzenia Unii Europejskiej. Argumentowała, że Szwajcaria korzysta z dostępu do rozszerzonego rynku.
Wkład Szwajcarii w wysokości miliarda franków szwajcarskich (około 645 mln euro) jest jednak znacznie mniejszy niż kwota, jaką dla nowych krajów zdecydowała się przeznaczyć Norwegia. Oslo w ciągu najbliższych pięciu lat chce wydać 567 mln euro dla dziesięciu nowych państw UE (poprzez umowy dwustronne). Ponadto wraz z Islandią i Liechtensteinem Norwegia wpłaci w ciągu pięciu lat bezpośrednio do budżetu UE dodatkowe 600 mln euro, które mają być wykorzystane na pomoc dla najbiedniejszych krajów - nowych członków oraz Portugalii i Grecji.
Umowa ze Szwajcarią przewiduje, że środki będą przeznaczone na finansowanie projektów z zakresu bezpieczeństwa (np. zabezpieczanie granic, walka z korupcją), środowiska i infrastruktury, rozwój sektora prywatnego (zwłaszcza wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw), wspierania działań administracji publicznej (szkolenia, modernizacja szpitali, partnerstwo miast).
Beneficjenci szwajcarskiego wsparcia będą musieli zapewnić własny wkład finansowy - na ogół 40 proc. kosztów projektu. Projekty wzmacniania instytucjonalnego oraz te realizowane przez organizacje pozarządowe będą mogły być finansowane w całości z wkładu szwajcarskiego.
Umowa przewiduje, że za dwa lata obie strony - UE i Szwajcaria - dokonają pierwszej oceny wykorzystania środków.
Jednocześnie Szwajcaria, związana z Unią Europejską od 2002 roku umową o swobodnym przepływie pracowników, wynegocjowała sobie możliwość nieotwierania swego rynku pracy dla obywateli ośmiu nowych państw UE z Europy Środkowej i Wschodniej. Okresy przejściowe będzie mogła stosować aż do kwietnia 2011 roku, czyli podobnie jak kraje członkowskie - Niemcy czy Austria.
Obecnie w Szwajcarii mieszka i pracuje około 800 tys. obywateli w większości starych krajów członkowskich.
Inga Czerny (PAP)
mc/
