*Faksymile rękopisu "Kartoteki" Tadeusza Różewicza oraz jego pięciu wierszy zostaną opublikowane w najbliższych miesiącach przez wrocławskie Biuro Literackie. Tadeusz Różewicz - jeden z największych polskich poetów - skończy w tym roku 90 lat. *
Planowane wydanie drukiem rękopisu "Kartoteki" pokaże cechy manuskryptu. W jednej książce znajdą się jego dwa warianty: z 1958 roku, pisany w bloku kratkowanego papieru, i z 1957 roku - na pliku luźnych kartek. Autor używał niebieskiego atramentu, a niekiedy także kolorowych pisaków i kredek. Blok, w którym zapisana została wersja "Kartoteki", z 1958 roku, służył poecie czasem jako podręczny notatnik. Na pierwszej stronie znajdziemy wykaz wierszy, nad którymi Różewicz pracował w tym samym czasie, gdy powstawała "Kartoteka", a na jednej z dalszych kartek - lapidarny zapis ze spotkania z matką Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. W publikacji pojawiają się też rysunki Różewicza ilustrujące lub komentujące tekst dramatu.
"Kartoteka: reprint" swoją premierę będzie miała 21 lutego. Do sprzedaży trafi jedynie 600 egzemplarzy. Poza kilkoma wybranymi księgarniami, faksymile zdobyć będzie można jedynie w sklepie poezjem.pl
"Rękopis +Kartoteki+ długo pozostawał w ukryciu" - pisze w posłowiu, dołączonym do publikacji w formie osobnej książeczki, Zbigniew Władysław Solski. "Fakt ten może nieco dziwić, bo poeta dość chętnie prezentuje autografy swoich utworów. (...) W przypadku lektury autografu +Kartoteki+ czytelnik zdaje się niemal doznawać cielesnej obecności autora - podobnie jak to się dzieje w odbiorze dzieła plastycznego" - napisał Solski.
Podobne odczucia towarzyszą czytaniu "Historii pięciu wierszy", która trafi do księgarń 4 kwietnia. Ostateczne wersje utworów poprzedzają faksymile rękopisów z kolejnymi wariantami, pełne skreśleń i dopisków, z różnymi wersjami tytułów, wreszcie poprawki czynione na maszynopisie. W ten sposób czytelnik może poznać proces "dojrzewania" wiersza. W komentarzu do jednego z wierszy zatytułowanego "Dezerterzy" Różewicz pisze: "Wiem, że nie dokończę pracy nad tym poematem - pomnikiem dla dezerterów - tych bohaterów-tchórzy. Pragnę przekazać moje próby daremne, pragnę przekazać młodym te fragmenty poematu, skazanego już przy poczęciu na jałową klęskę".
"Historia pięciu wierszy" po raz pierwszy ukazała się w bibliofilskim nakładzie w 1993 roku Kłodzkiego Ośrodka Kultury. Publikacja nigdy nie trafiła do szerokiej dystrybucji. "Kiedy okazało się, że wydawać będziemy rękopis +Kartoteki+, pomyślałem, że trzeba ujawnić czytelnikom także +Historię pięciu wierszy+" - tłumaczy decyzję publikacji dyrektor Biura Literackiego, Artur Burszta. Książce towarzyszyć będzie krótkie posłowie Bogusława Michnika, wieloletniego dyrektora Kłodzkiego Ośrodka Kultury, gdzie w latach 1961-1970 odbywały się słynne "Kłodzkie Wiosny Poetyckie".
Tegoroczna edycja związanego z Biurem Literackim Festiwalu Literackiego Port Wrocław, która rozpocznie się 8 kwietnia, w dużym stopniu poświęcona będzie Różewiczowi. Planowana jest wystawa rękopisów poety, a także finał projektu "Dorzecze Różewicza". Uczestniczy w nim ponad dwudziestu poetów z kraju i zagranicy, którzy interpretują wybrany, ważny dla nich wiersz autora "Kartoteki", określając przez to swoje inspiracje i związki z jego twórczością. W projekcie uczestniczą m.in. Jacek Gutorow, Bogusław Kierc, Krzysztof Lisowski, Zbigniew Machej, Karol Maliszewski, Bianka Rolando i Andrzej Słomianowski.
Podczas kwietniowego Portu Wrocław odbędzie się także debata "Czy Nobel zasłużył na Różewicza", po której nastąpi prezentacja filmów i rozstrzygnięcie konkursu "Nakręć wiersz Tadeusza Różewicza". Portowe wydarzenia będą najważniejszym punktem tegorocznych obchodów "Roku Tadeusza Różewicza". (PAP)
aszw/ hes/
