Jakie są formy opodatkowania działalności gospodarczej?

Wyboru formy opodatkowania dokonujemy do 20 stycznia. Sposób rozliczenia, na który się wtedy zdecydujemy, obowiązuje przez cały rok. W dzisiejszych czasach przedsiębiorcom jest trudno ocenić, jak potoczą się losy firmy i czy przez 12 miesięcy najkorzystniej będzie stosować jedną i tą samą formę opodatkowania dochodów. Jeżeli przedsiębiorca zdecydowałby się na zmianę form opodatkowania w ciągu roku, wyjście jest jedno: zlikwidować firmę i założyć nową. Nie wszystkie jednak urzędy takie rozwiązanie tolerują. Przykładem przychylnej decyzji jest sytuacja z września 2009 roku, kiedy to na zmianę rozliczania zgodziła się Izba Skarbowa w Warszawie (interpelacja z 17 września 2009, IPPB 1/415-573/09-2/MT). Przedsiębiorca wyrejestrował działalność 31 lipca, a założył nową już 1 sierpnia wybierając inną formę opodatkowania dochodów.

W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność są cztery sposoby płacenia podatków. Podstawową formą jest skala podatkowa, która jest dostępna bez ograniczeń, dla wszystkich przedsiębiorców. Przedsiębiorca ma możliwość korzystania ze wszystkich ulg podatkowych przewidzianych ustawą – tak jak osoby na etacie. Skala podatkowa jest najkorzystniejszą formą dla przedsiębiorców, których działalność wymaga wysokich nakładów – wyższe koszty uzyskania przychodów wpływają na obniżkę podstawy opodatkowania, a co za tym idzie niższy podatek. Stawka skali podatkowej zależy od uzyskanych dochodów. Podatek wyliczany jest według 18-procentowej stawki, jeżeli dochody przedsiębiorcy mieszczą się w pierwszym progu podatkowym (do 85 528 zł). Od kwoty podatku odejmowana jest jeszcze kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł. Natomiast w przypadku przedsiębiorców osiągających dochód wyższy niż wspomniany próg, podatek wynosi 14 839,02 zł plus 32 proc. nadwyżki ponad 85 528 zł.

Zasady płatności podatku liniowego określa art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przypadku gdy przedsiębiorca osiąga duże dochody bardziej opłacalną dla niego formą jest podatek według stałej stawki 19 proc. od uzyskanego dochodu. Dzięki zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tę formę opodatkowania mogą wybrać osoby, które przechodzą z umowy o pracę na tzw. samozatrudnienie (będą kontynuowały świadczenie usług na rzecz tego samego pracodawcy już od następnego roku podatkowego - art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą korzystać jedynie osoby fizyczne, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą indywidualnie lub w formie spółki cywilnej bądź spółki jawnej osób fizycznych. W tej formie opodatkowania, opodatkowany jest przychód przedsiębiorcy – czyli nie uwzględnia się kosztów. W zależności od rodzaju działalności stosuje się różne stawki, uregulowane przez art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej _ uzpd _).

Czwartą formą i najprostszą formą opodatkowania dochodu jest karta podatkowa. Niestety nie jest ona dostępna dla wszystkich. W art. 23 oraz załącznikach 3 i 4 do uzdp zostały określone podmioty, które mogą skorzystać z tej formy opodatkowania. Forma ta przewidziana jest (z zastrzeżeniami) dla osób fizycznych indywidualnie prowadzących działalność gospodarczą oraz w formie spółki cywilnej osób fizycznych. Są to przede wszystkim osoby świadczące usługi na rzecz ludności w niewielkim rozmiarze (nie zatrudniają wielu pracowników). Nie jest wymagane obliczanie dochodów bowiem wysokość podatków jest co roku ustalana przez naczelnika właściwego dla przedsiębiorcy urzędu skarbowego. Wysokość kwot podatków zależna jest od rodzaju świadczonych usług, ilości zatrudnionych osób oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której działa przedsiębiorstwo.

Przedsiębiorca przed dokonaniem wyboru formy opodatkowania, powinien zrobić symulację przychodów i kosztów oraz obliczyć w przybliżeniu swój dochód. Od jego wysokości zależy to, czy przedsiębiorca powinien zdecydować się na podatek liniowy, skalę podatkową czy też odprowadzać podatek w zryczałtowanych formach. Należy przy tym pamiętać, że karta podatkowa oraz ryczałt nie uwzględniają możliwości odliczenia kosztów działalności.

• 1. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 nr 144 poz. 930)
• 2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010r. nr 51, poz. 307; ost. zm.w Dz. U. z 2011r. nr 234, poz. 1391)