"Kryzys gospodarczy wywołany walką ze skutkami pandemii koronawirusa to wydarzenie bez precedensu w ostatnich dekadach. Widać to m.in. w reakcjach i działaniach podjętych w poszczególnych krajach. Łącznie kraje G20 i Polska zaplanowały przeznaczenie ponad 4 bln USD na stymulację fiskalną i to już w pierwszej fazie zmagań z koronawirusem. Polski pakiet fiskalny wynosi. 6,2% PKB i jest o ponad 5 pkt proc. wyższy niż w przypadku kryzysu finansowego 2009 roku. Taka skala działań nie dziwi. Obecna sytuacja wydaje się poważniejsza od kryzysu sprzed dekady, bo stopień ograniczenia aktywności gospodarczej, z jakim mamy dziś do czynienia, jest charakterystyczny raczej dla warunków wojennych" - powiedział dyrektor PIE Piotr Arak, cytowany w komunikacie poświęconym raportowi.
Autorzy raportu zwracają uwagę, że pandemia COVID-19 pokazuje również, jak istotne miejsce w gospodarce państwa zajmuje przemysł i jak bliska współpraca z firmami zwiększa możliwości szybkiej reakcji.
"Amerykański Ford, francuski PSA czy niemiecki Volkswagen z dnia na dzień przestawiły część swojej działalności na produkcję krytycznych w obecnym kryzysie respiratorów. Takie zasoby, firmy zdolne do szybkiego przestawienia produkcji na niezbędne w danym momencie produkty, należy w Polsce zidentyfikować i trzymać w gotowości na sytuacje nadzwyczajne" - czytamy w raporcie.
Autorzy przypominają, że w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) biotechnologia jest jednym obszarów polityki przemysłowej zidentyfikowanym jako ten, który powinien być wykorzystany do rozwoju Polski w kolejnych latach.
"Odbudowa potencjału gospodarczego po zapaści wywołanej COVID-19 tym bardziej będzie wymagać strategicznego podejścia do biotechnologii i większych nakładów na ten sektor" - wskazano w raporcie.
Analitycy PIE w sytuacji kryzysu rekomendują również wzmocnienie kluczowych usług publicznych, przede wszystkim ochronę zdrowia, nowe otwarcie w handlu międzynarodowym.
"W nowej normalności firmy będą musiały zwrócić większą uwagę na odporność (resilience) swojej sieci dostaw; pojawiają się głosy o konieczności skrócenia łańcuchów dostaw lub o ich przybliżeniu do rynku końcowego. Może to oznaczać zmianę układu sił w światowym handlu, m.in. na korzyść krajów rozwijających się, w tym Europy Centralnej. Z jednej strony, mogą pojawiać się nowe zlecenia od dotychczasowych kontrahentów w celu zapełnienia luki po dostawcach z Azji. Z drugiej, pojawią się zapewne możliwości wchodzenia na nowe rynki, w miejsce firm, które nie były w stanie kontynuować działania po okresie epidemii" - czytamy w raporcie.
Analitycy wskazują, że budowaniu nowych pozycji eksportowych przez firmy sprzyjać mogą regulacje zmierzające w stronę określenia, które branże i które firmy nie mogą być przedmiotem przejęcia zagranicznego.
"W kryzysie po raz kolejny widać, że 'kapitał ma narodowość', a działania takie, jak blokada eksportu leków przez Indie czy próby przejęcia kluczowych firm farmaceutycznych przez USA powodują, że kontrola własności zostanie wzmocniona w nowej normalności" - czytamy dalej.
Raport PIE rekomenduje odsunięcie w czasie konsolidacji finansów publicznych i skupienie się ma stymulacji fiskalnej, reformę prawa pracy, zmiany w systemie podatkowym, rozbudowę polityki spójności i zaniechanie redukcji budżetu UE.
W przypadku obszaru pobudzenia inwestycji w obszary strategiczne, PIE proponuje utworzenie Funduszu Inwestycji Publicznych.
"Beneficjentami działań inwestycyjnych powinny być firmy mające rezydencję podatkową w Polsce dla utrzymania i tworzenia miejsc pracy przy jednoczesnej realizacji priorytetowych kierunków przekształceń strukturalnych. Poza inwestycjami centralnymi istotne środki inwestycyjne i antykryzysowe otrzymają także samorządy. Priorytetowe obszary zwiększonych wydatków inwestycyjnych to: -> infrastruktura (m.in. Via Carpathia, Centralny Port Komunikacyjny), -> modernizacja technologiczna szkół i szpitali, -> transformacja energetyczna, -> biotechnologia i farmacja (testy kliniczne realizowane na terenie Polski), -> badania i rozwój w sektorze prywatnym" - czytamy w raporcie.
