Kontrolowanie szamb odbywa się na terenie całego kraju. Jest to rezultat nowelizacji Prawa wodnego z 2022 roku, uchwalonego przez Sejm, mającej na celu usprawnienie systemu oczyszczania ścieków miejskich przez stały monitoring i kontrolowanie indywidualnych systemów oczyszczania. Szacuje się, że kontrole mogą dotyczyć około 10 mln mieszkańców Polski niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Wstępne wyniki są alarmujące. Szamba lub osadniki oczyszczalni nie są tam opróżniane, a ścieki lądują w rowie. Związek Celowy Gminy MG-6, który zrzesza zrzesza 6 gmin członkowskich, zgłosił już prawie 800 takich przypadków na policję - informuje Portal Samorządowy.
- Za 2023 rok policji zostało przekazanych łącznie 696 zawiadomień dotyczących nie tylko braku posiadania dowodów potwierdzających wywóz nieczystości ciekłych bądź opróżnienia osadnika, ale również takich, gdzie właściciele odprowadzali czystości do gruntu, czyli nieruchomości nie były wyposażone w żadną instalację - informuje w rozmowie z serwisem Anna Pająk, kierownik Działu Komunalnego Biura Związku Celowego Gmin MG-6 i dodaje, że w ponad 40 procentach nieruchomości są nieprawidłowości.
Za przeprowadzanie kontroli odpowiedzialne będą samorządy. Niewywiązujące się z tych obowiązków mogą zostać ukarane. Brak właściwej ewidencji może kosztować nawet do 50 tys. zł. Z raportu, opublikowanego przez Serwis Samorządowy PAP, wynika, że w całym 2023 roku skontrolowanych zostało zaledwie 25 proc. posesji podlegających kontroli.
Jednocześnie 1/4 gmin nie przygotowała planu kontroli, który mógłby ułatwić i przyspieszyć pracę w tym zakresie. W raporcie wskazano też, że 11 proc. przebadanych gmin nie przeprowadziło jeszcze żadnej kontroli.
500 zł mandatu za przeszkadzanie w kontroli
Kary mogą spotkać również mieszkańców. Mandat w wysokości 500 zł może zostać nałożony za przeszkadzanie w przeprowadzeniu kontroli (co wiąże się także z niepokazaniem rachunków). W przypadku, gdy sprawa trafi do sądu, kara może osiągnąć wartość do 5 tys. zł. Kara może także być nałożona za brak podłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej tam, gdzie jest to możliwe.
Kontrole szamb w Polsce. Gminy nie nadążają
Ponad 10 mln Polaków korzysta z ok. 2 mln szamb i pół miliona przydomowych oczyszczalni. Raport NIK pokazuje, że większość powstających w nich ścieków trafia w sposób niekontrolowany do środowiska.