Polska i Unia Europejska – wizja zmieniającego się świata

W panelu uczestniczyli:

●       Aleksandra Rybińska, publicystka, Tygodnik Sieci

●       Mariusz Staniszewski, zastępca dyrektora, Instytut Pokolenia

●       Wawrzyniec Smoczyński, prezes fundacji, Founder of Polityka Insight, Fundacja Nowej Wspólnoty

Moderator: Marek Wróbel, prezes Fundacji Republikańskiej

Żyjemy w czasie przesileń i zmian konfiguracji wszelkich modeli. W jakich kierunkach pójdzie UE i które z nich są niebezpieczne? – takim pytaniem rozpoczął debatę Marek Wróbel.

Istniały różne ścieżki dla UE: coraz bliższa współpracy jako państwa federalnego (zarzucona jako scenariusz nierealny), rodzaj pragmatycznej współpracy (w nim UE funkcjonuje), a trzeci to ścieżka rozpadu. Ta jest najbardziej niebezpieczna – mówi Wawrzyniec Smoczyński, prezes fundacji, Founder of Polityka Insight, Fundacja Nowej Wspólnoty.

Jak zauważa Smoczyński, zakres współpracy może być różny, co pokazał kryzys covidowy i militarny.

– Na poziomie narracji mówi się o dużym zakresie współpracy i moim zadaniem wynika to, że tego, że nie ma pomysłu, jak mówić o ograniczonej wizji współpracy. Idea federalizacji nie jest realnym scenariuszem, nie leży na stole w Berlinie czy Paryżu. Istnieje natomiast coś takiego jak "straszenie" federalizmem, które nie ma realnych podstaw – twierdzi.

Wprawdzie w umowie koalicji rządzącej w Niemczech pojawił się wątek federalizacji, ale od jej zawarcia zmieniły się okoliczności. – Niemcy nie są gotowi iść na rękę Francji. Motor francuski zatrzymał się i to powoduje, że federalizacja nie jest realistyczna. To nie oznacza, że została odłożona na zawsze. Możemy się zmagać z minimalistyczną federalizacją, czyli np. zakazem prawa veta dla małych państw. To nie jest jeszcze temat zamknięty – twierdzi Aleksandra Rybińska, publicystka Tygodnika Sieci.

Państwa narodowe nie znikną, a najbardziej do federalizacji prą kraje, które mają doświadczenie w zarządzaniu większymi organizmami. – Ta idea funkcjonuje w Niemczech. Proces jednoczenia UE i wprowadzenia euro przypomina proces jednoczenia Niemiec przez Prusy w XIX wieku. Francja i Holandia były potężnymi państwami kolonialnymi. UE będzie kolejnym narzędziem do realizacji polityki zagranicznej takich państw. Naród europejski nie powstanie. Niemcy nie będą przecież świętować z nami zakończenia I wojny światowej – mówi Mariusz Staniszewski, zastępca dyrektora, Instytut Pokolenia.

Staniszewski zauważył, że Francja ma poczucie wyższości w stosunku do południowej Europy, a Niemcy w stosunku do krajów Europy Środkowej.

– Jedynym sposobem uniknięcia rozpadu UE jest jej odchudzenie. Unia nie załatwi naszych problemów, może nam pomóc, ale to zadania państw narodowych – podkreśla Staniszewski.

– Większość mocarstw europejskich kończyła się przy okazji wojen, światowych lub ogarniających większość kontynentu. Czy rozpad UE byłby katastrofą? Z punktu widzenia gospodarczego byłby to głęboki kryzys, przede wszystkim dla Niemiec. To dotyczy również innych powiązań. UE to narzędzie do ograniczania konfliktów – powiedział Wawrzyniec Smoczyński.

Z jednej strony mamy wizję federalistyczną, a z drugiej strony jest wizja suwerenistyczna.

– Polska nie jest skazana na Unię, ale po dokonaniu analizy uważam, że dla nas członkostwo w UE jest nieodzowne, także ze względów bezpieczeństwa. Scenariusz na 5-10 lat: może okazać się, że Unia federalistyczna będzie korzystniejsza, trzeba pomyśleć, jak w takim scenariuszu wzmocnić swoją pozycję – zwraca uwagę Wawrzyniec Smoczyński.

– Francja i Niemcy nie chcą się dzielić władzą. Interesy Polski są w wielu wymiarach odmienne od interesów niemieckich. Rosja dla Niemców jest przewidywalnym w przyszłości partnerem, a dla Polski Rosja i sojusz niemiecko-rosyjski jest zagrożeniem – daje przykład Mariusz Staniszewski. I dodaje: – To najbardziej przeszkadza w polskim uczestnictwie w federacji. W takiej organizacji siła Niemiec i Francji będzie większa niż Polski. Niemcy i Francuzi nie są zainteresowani naszymi pomysłami, bo by musieli podzielić się władzą, a po drugie mamy często odrębne interesy.

Wawrzyniec Smoczyński: – Widać w Berlinie głęboką zmianę świadomości. Można mieć zastrzeżenia do tego, jak Niemcy dostarczają broń na Ukrainę, ale uświadomili sobie, czym naprawdę jest Rosja. Bandycką twarz Rosji dostrzegają niemieckie elity, sądzę, że nie ma powrotu do współpracy tych państw sprzed wojny. Pozycja Polski zmieniła się na lepsze, choć nasz obiektywny wpływ na decyzję spadł, bo wypisaliśmy się z różnych formatów.

– Niemcy dobrze wiedzieli z kim mają do czynienia, zbudowali swój model gospodarczy na tanich surowcach z Rosji. To była ich celowa i świadoma polityka – podkreśla Aleksandra Rybińska. I dodaje: – Wiedzą natomiast, że w najbliższych latach nie ma powrotu do współpracy, choć niekoniecznie uważają, że była ona błędem. Doszukiwanie się zmiany świadomości jest moim zdaniem naiwne. Niemcy mogą zmienić swoją politykę, ale będzie to wynikało z przymusu.

– Niemcy obawiają się, że za upadkiem gospodarczym przyjdzie ich upadek polityczny. Olaf Scholz nie wie, jak zmienić model, żeby nie utracić dobrobytu. To kwadratura koła – twierdzi Rybińska. – Skoro teraz pozycja Niemiec osłabła, a tandem francusko-niemiecki nie działa, to pozycja Polski może się wzmocnić, sytuacja nie jest statyczna – zauważa.

Smoczyński: – Moja perspektywa jest inna. Myślę pragmatycznie, a nie naiwnie i mam rozeznanie dynamiki procesów. Trzeba wyobrazić sobie, że rzeczywistość może potoczyć się źle lub dobrze, a nie wszystko w przeszłości było funkcją naszego wysiłku. My do obecnego miejsca dotarliśmy, bo nakłoniliśmy większych i silniejszych, żeby nam pomogli. Ja nie mam negatywnej wizji Niemiec, rozumiem, że mają pragmatyczne interesy, ale nasz rząd też daje sobie prawo do pragmatycznego działania. Polityka jest grą interesów i wartości. My nie jesteśmy jedynymi etycznie działającymi, a pozostali nie. Świat jest bardziej skomplikowany. Jeżeli nie chcemy być ofiarą historii w przyszłości, to musimy zastanowić się jak stać się graczem w ramach większej rozgrywki.

Staniszewski: – Nie możemy mieć pretensji, że Niemcy są Niemcami i dbają o swoje interesy. Będą federalizowali UE w swoim interesie, to nie jest zarzut. Niemcy są naszymi sojusznikami, rozwiązujemy problemy w sposób cywilizowany, ale interesy mamy sprzeczne.

DZIĘKUJEMY, ŻE BYLIŚCIE Z NAMI - KONGRES ESG POLSKA MOC BIZNESU 2022!

PARTNER ZŁOTY: KGHM Polska Miedź, Microsoft PARTNER SREBRNY: BGK Bank Gospodarstwa Krajowego, Lasy państwowe, ARP Agencja Rozwoju Przemysłu, PWC, McDonald's, Fundacja VEOLIA PARTNER ENERGETYCZNY: Tauron, PGE PARTNER+: BOŚ Bank, Grupa LuxMed, Totalizator Sportowy, POLREGIO, Pfizer, H&M PARTNER: PFR Polski Fundusz Rozwoju, Clouds on Mars, Zalando, PIOIRO, GPW, BROTHER, PAIH Grupa PFR, L’oreal, BSH, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Hanton, EkoPak, PKP Intercity, Medicover, LUX RAD, United, envirly, EkoEnergetyka PATRONAT HONOROWY: Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki PATRONATY MINISTERSTW: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej PATONATY MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW: Związek Województw Rzeczpospolitej Polskiej, Marszałek Województwa: dolnośląskiego, świętokrzyskiego, lubuskiego, opolskiego, mazowieckiego, lubelskiego, małopolskiego, podkarpackiego, podlaskiego, śląskiego, wielkopolskiego, warmińsko-mazurskiego PARTNERZY I PATRONI MERYTORYCZNI: TOGETAIR, CCIFP Francusko-Polsko Izba Gospodarcza, Business Centre Club, NCBR Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Fundacja Republikańska, Stowarzyszenie Program Czysta Polska, Fundacja Polsat, Mindgram, PSMM Press-Service Monitoring Mediów, Klub Integracji Europejskiej, KIPR Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej Polskie NGO, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, , Infarma, AZS Warszawa, Akademicki Związek Sportowy, Polskie Stowarzyszenie Magazynowania Energii, Omenaa Fundation, Rafał Brzoska Fundation, ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Krajowa Izba Gospodarcza, PARP, Instytut Biznesu, IOŚ-PIB, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Polskie Regiony, Polski Komitet Olimpijski, PSPA Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych, Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach, Columbus, NASK, Igrzyska Europejskie Kraków Małopolska, APPLIA, Konfederacja Lewiatan, Future Collars GŁÓWNY PARTNER ORGANIZACJI PRACODAWCÓW: Pracodawcy RP PATRONATY UCZELNI WYŻSZYCH: Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Akademia Górniczo Hutnicza w im. Stanisława Staszica w Krakowie, Politechnika Warszawska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PARTNER MIEDZYNARODOWY: World Bank Group, UN Global Compact, ERCST European Roundtable on Climate Change and Sustainable Transition GŁÓWNY PARTNER MEDIALNY: Interia Biznes, Interia Zielona GŁÓWNE PORTALE INTERNETOWE: Wirtualna Polska, Money.pl GŁÓWNY PARTNER RADIOWY: Polskie Radio, Polskie Radio Program I, Polskie Radio Program III, Polskie Radio24 PATRONI MEDIALNI: PAP Polska Agencja Prasowa, Rzeczpospolita, Forbes, Energetyka 24, Polska Press Grupa, I.pl, Strefa Biznesu, Brief, Teraz Środowisko, Audytorium 17, Radio dla Ciebie, Radio Poznań, Radio Opole, Radio Lublin, Comparic24.tv, Przedsiębiorcy@eu, TVP3 Katowice, TVP3 Rzeszów, TVP3 Lublin, TVP3 Katowice, Enerad.pl, Agencja Informacyjna, okrakow.pl, Tworzywa.pl, Wysokie Napięcie, Biznes Hub, Obserwator Gospodarczy, Biotechnologia.pl, Siła Nauki, Ecoekonomia.pl, Pod prąd, Smart Me, ŚlaskiBiznes.pl, FXmag, Poradnik Pracownika, Poradnik Przedsiębiorcy, wFirma, Wiadomości Warszawskie GŁÓWNY PARTER OOH: OHH.PL