Przepisy, przyznające nowe uprawnienia organom Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), miały przede wszystkim uszczelnić system podatkowy. Jak zwrócił uwagę portal Prawo.pl, przepisy "w znacznej mierze posługują się przesłankami otwartymi", czyli są bardzo nieprecyzyjne. Mogą być więc stosowane zbyt szeroko i uznaniowo.
Fiskus prześwietli konto. Nawet się o tym nie dowiesz
Przykładem takiego uprawnienia jest możliwość domagania się, obecnie już przez wszystkie organy KAS (szefa KAS, naczelników urzędów skarbowych i celno-skarbowych), od banku informacji dotyczących rachunków bankowych i przeprowadzanych na nich operacji.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
- Organ ma możliwość domagania się wglądu do rachunku właściwie w każdym momencie, kiedy uzna to za stosowne. Posiadacz tego rachunku nawet nie będzie miał świadomości o tym fakcie – zaznacza doradca podatkowy Dominik Niewadzi w wypowiedzi dla Prawo.pl.
Jak podaje serwis, od lipca 2022 r. organy skarbowe mogą domagać się wglądu na tych samych zasadach także w konta osób fizycznych, bez konieczności postawienia zarzutów takiej osobie (jak miało to miejsce wcześniej). Przed wprowadzeniem zmian podatnicy mieli pewność, że wgląd do ich kont bankowych ma tylko szef KAS lub naczelnik UCS - dopiero w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej lub w toku postępowania podatkowego.
- Obecnie brzmienie przepisów jest na tyle nieprecyzyjne, że trudno jest na ich podstawie określić konkretne warunki, na których organy skarbowe zajrzą na konta. Jednocześnie podatnicy nie muszą mieć nawet świadomości, że ich konta są właśnie sprawdzane, gdyż organy nie są zobowiązane do informowania o podjęciu takich działań – zauważyła Jagoda Trela, partner zarządzający w ID Advisory w komentarzu dla portalu Prawo.pl.
Wątpliwości dotyczą również prawa KAS do blokowania rachunków bankowych. Podstawowy okres blokady wynosi 72 dni, jednak w niektórych przypadkach można go wydłużyć – nawet do trzech miesięcy.
- Zasady blokowania rachunku bankowego na podstawie przepisów o STIR (chodzi o system teleinformatyczny izby rozliczeniowej) budzą wiele wątpliwości. Instrument ten jest wyjątkowo dolegliwy dla przedsiębiorców, a jednak zasady jego stosowania nie są jasne – uważa dr Grzegorz Keler, adwokat w kancelarii SPCG.
Blokada konta w oparciu o wskazania algorytmu
Według założeń blokada konta dokonywana jest w oparciu o wskaźnik ryzyka, ustalany na podstawie zautomatyzowanych algorytmów, które nie są jawne. Organ musi przy tym uprawdopodobnić, że istnieje podejrzenie wykorzystywania przez właściciela rachunku działalności banków lub SKOK-ów do celów związanych z wyłudzeniami skarbowymi.
Jak zauważył dr Grzegorz Keler "nie może być tak, że blokada rachunku następuje wyłącznie w oparciu o rezultat działania algorytmu, który jest niemożliwy do zweryfikowania".
- Co więcej, organ powinien wykazać, że blokada rachunku jest konieczna, aby przeciwdziałać jego wykorzystaniu do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego" – tłumaczył ekspert, cytowany przez Prawo.pl.
