Jak dowiedział się money.pl, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) prowadzi powstępowanie wyjaśniające w sprawie sprzedaży pożyczek pozabankowych w pakiecie produktami niefinansowymi. Na przykład z abonamentem medycznym lub kursem językowym.
"Prowadzone postępowania wyjaśniające mają na celu wstępne ustalenie, czy w związku z działalnością prowadzoną przez podmioty pożyczkowe w zakresie udzielania pożyczek wraz z produktami i usługami dodatkowymi mogło dojść do naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w tym ustawy o kredycie konsumenckim" - informuje biuro prasowe UOKiK-u w odpowiedzi na pytania money.pl o to, co zrobił w sprawie pożyczek nadzianych abonamentami, opisywanej przez nas w ubiegłym roku.
Moda na VAS-y w pożyczkach
Mowa o tzw. VAS-ach. (value added services, produkty dodane - przyp. red.), czyli produktach niefinansowych sprzedawanych w pakiecie z pożyczkami niebankowymi. Przypomnijmy, że pod koniec ubiegłego roku, polegając na własnych źródłach informacji, alarmowaliśmy rynek i regulatorów, że w niektórych firmach pożyczkowych trzeba kupić pakiet medyczny, kurs językowy lub pomoc prawną czy informatyczną, by w ogóle otrzymać pożyczkę gotówkową. Według szacunków, na które wówczas się powoływaliśmy, nabitych w drogie VAS-y mogą być setki klientów, a jedna osoba może mieć kilka takich samych np. kursów językowych.
O tym, że firmom pożyczkowym puchnie oferta produktów niefinansowych, pisaliśmy kolei o wiele wcześniej bowiem już w kwietniu 2023 r. Informowaliśmy wówczas, że VAS-y to sposób na omijanie przepisów antylichwiarskich, wyśrubowanych przez resort sprawiedliwości pod kierownictwem Zbigniewa Ziobry. Nowelizację ustawy antylichwiarskiej uchwalono jesienią 2022 r.
Skutek? Od grudnia tego samego roku oprócz standardowych odsetek - pożyczkodawcy mogą pobierać maksymalnie 10 proc. tzw. kosztów pozaodsetkowych (m.in. prowizji za udzielenie pożyczki) plus kolejne 10 proc. za każdy rok trwania pożyczki, jednak nie więcej niż 45 proc. w całym okresie kredytowania.
Z kolei w przypadku pożyczek krótszych niż 30 dni, maksymalnie koszty nie mogą przekroczyć 5 proc. kwoty finansowania.
Wcześniej limity były korzystniejsze dla branży - koszty pozaodsetkowe mogły wynosić 25 proc. pożyczonej kwoty, plus 30 proc. za każdy rok kredytowania i nie więcej niż 100 proc. w całym czasie spłaty.
Sprzedając drogie VAS-y firmy praktyce udzielają dwóch pożyczek: gotówkowej i celowej na zakup produktu dodatkowego. W tym drugim przypadku czerpią przychody nie tylko z odsetek, ale też z prowizji za pośrednictwo w sprzedaży kursów językowych czy pakietów medycznych. Dostawcami tych produktów są zewnętrzne firmy.
Osiem pożyczkodawców pod lupą UOKiK-u
Jak podkreśla UOKiK w korespondencji z money.pl, prowadzone postępowania są w sprawie, a nie przeciwko danemu przedsiębiorcy i dotyczą usług oferowanych przez osiem firm pożyczkowych: Miloan, PAYTREE, Aasa, Provident Polska, Capital Service, Profi Credit Polska, iCredit, VIA SMS PL.
Na nasze pytanie o to, ile skarg konsumenckich wpłynęło do urzędu, UOKiK odpowiedział, że ponad trzydzieści. Ponadto dodał, że w sprawie prowadzonych postępowań wobec firm pożyczkowych jest w stałym kontakcie z Komisją Nadzoru Finansowego (KNF).
Plaga VAS-ów w pożyczkach. Będzie reakcja KNF
Od stycznia tego roku branża pożyczkowa jest pod nadzorem KNF. W podczas tegorocznej edycji Europejskiego Kongresu Finansowego (EKF) Agnieszka Beata Kowalska, dyrektorka Departamentu Instytucji Pożyczkowych Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego powiedziała w rozmowie z PAP-em, że nadzorca jest w stałym kontakcie z rynkiem finansowym na temat tego, w jaki sposób chronić klienta przed zadłużeniem. Trwają prace nad regulacją i profesjonalizacją rynku firm pożyczkowych.
Rozmawialiśmy z przedstawicielami banków, firm pożyczkowych, w jaki sposób być w ciągłym dialogu, żeby nic nam tu nie umknęło - powiedziała urzędniczka, która nadzór nad rynkiem pożyczkowym buduje od września 2023 r.
Pożyczkowe rekordy
Według najnowszych dostępnych danych Biura Informacji Kredytowej (BIK) na temat pożyczek pozabankowych kwietniowa wartość sprzedaży była najwyższa w historii. Wyniosła bowiem blisko 1,8 mld zł.
Największą część tej sprzedaży stanowiły pożyczki gotówkowe, których w kwietniu udzielono na kwotę 1,19 mld zł (również rekordowo). Największy wzrost sprzedaży pożyczek gotówkowych wystąpił wśród zobowiązań wysokokwotowych powyżej 5 tys. zł.
Karolina Wysota, dziennikarka money.pl