Ponad miliard złotych może kosztować wypowiedzenie niekorzystnych według Ministerstwa Transportu umów koncesyjnych na budowę i eksploatację autostrad. Resort wciąż waha się z podjęciem ostatecznych decyzji. Dziś odbędą się rozmowy o przyszłości autostrady Katowice - Kraków.
W grę jeszcze wchodzą trzy umowy: ze spółką GTC na budowę 62-kilometrowego odcinka autostrady A-1 z Grudziądza do Torunia, 105-kilometrowego odcinka A-2 Nowy Tomyśl - Świecko oraz eksploatowanego już 61-kilometrowego odcinka A-4 Katowice - Kraków.
O ile w pierwszym przypadku zerwanie umowy jest właściwie przesądzone, sprawa dwóch pozostałych budzi coraz większe emocje. W ostatni piątek w Ministerstwie Transportu dyskutowano nad losem koncesji Stalexportu, ale nie _ Decyzje w sprawie koncesji to nie wszystko: wciąż nie zdołano wypracować alternatywy dla rekompensat, jakie państwo płaci rocznie Autostradzie Wielkopolskiej i Stalexportowi za to, że zrezygnowały z pobierania opłat za przejazd ciężarówek. Krajowy Fundusz Drogowy wypłaca z tego tytułu rocznie 350 mln zł. W przypadku uruchomnienia kolejnego koncesyjnego odcinka, opłaty będą jeszcze wyższe i Funduszowi może zabraknąć środków. _zapadły żadne decyzje. Dziś resortowe rozmowy będą kontynuowane, ale bez przedstawicieli spółki. Teresa Jakutowicz, rzecznik ministra Jerzego Polaczka przyznaje lakonicznie: "Na razie nie ma żadnych okoliczności, które wniosłyby do sprawy coś nowego".
Podczas gdy rząd się zastanawia, finansiści obu stron liczą wysokość potencjalnych odszkodowań. Koszt odebrania koncesji GTC resort transportu ocenia na 8-10 mln euro. Wszystko jednak wskazuje na to, że GTC nie zadowoli się proponowana kwotą i skieruje sprawę do sądu, gdzie będzie domagać się znacznie większych pieniędzy. Jak dużych? Zważywszy na dotychczasowe koszty i szacowaną wartość utraconych wpływów, nawet dziesięć razy większych.
"Być może należałoby w drodze negocjacji zaproponować GTC start w przetargu na odcinek A-1 poniżej Strykowa" - sugeruje Adrian Furgalski, dyrektor w Zespole Doradców Gospodarczych Tor.
Podobna jak dla GTC kwota odszkodowania wchodzi w grę w przypadku wypowiedzenia umowy Autostradzie Wielkopolskiej. Odszkodowanie mogłoby bowiem wynieść 100 mln euro, czyli ok. 400 mln zł. Rząd musiałby też przejąć kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w wysokości ok. 800 mln zł. Choć inwestycji nie dopięto jeszcze finansowo, jej zaawansowanie jest większe niż w przypadku GTC. Ponadto spółka jest też koncesjonariuszem innego fragmentu autostrady, co stawia ją w silniejszej pozycji negocjacyjnej niż firmę z Gdańska.
Wyjątkowo trudne jest natomiast oszacowanie ewentualnego odszkodowania dla Stalexportu. Spółka zainwestowała w trasę ok. 380 mln zł. Jednak ta pierwsza płatna autostrada w Polsce, z której katowicka spółka ma czerpać zyski do 2027 roku, ma wyjątkowo złą opinię wśród kierowców. Zła jakość nawierzchni tuż po wprowadzeniu odpłatności oraz przeciągające się remonty jezdni i wiaduktów spowalniających jazdę i zagrażających bezpieczeństwu ruchu spowodowały, że autostradą zainteresowała się Najwyższa Izba Kontroli. Przygotowany przez nią raport okazał się dla realizującej umowę koncesyjną spółki druzgocący. Zalecono w nim odebranie koncesji.
Stalexport Autostrada Małopolska, zależna spółka Stalexportu, która jest koncesjonariuszem, broni się, że część zarzutów jest już nieaktualna. Natomiast jej prezes, Tomasz Niemczycki, ostrzega: państwo musiałoby też dokończyć rozpoczęte przez nas remonty i zatroszczyć się o zorganizowanie całego ruchu na autostradzie, a to nie byłaby łatwa operacja.