Tekst jest aktualizowany
Celem kontroli NIK było zbadanie, czy działania naprawcze Ministra Sprawiedliwości w latach 2013-2023, a także w ograniczonym zakresie prezesów sądów, podejmowane w obszarach planowania strategicznego, organizacyjno-kadrowym i prawotwórczym, wpłynęły na poprawę funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.
Kontrola wykazała m.in., że "bez systemowego i precyzyjnego określenia kierunku, w którym Polska chce modernizować sądownictwo, nie będzie możliwe stworzenie odpowiednich warunków do tego, by sprawy kierowane do sądów przez obywateli, podmioty gospodarcze i instytucje publiczne mogły być sprawnie rozstrzygane".
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
- Wydłużył się czas rozpatrywania spraw sądowych w wielu kategoriach, co szczególnie widoczne jest w sądach zlokalizowanych w dużych aglomeracjach oraz w sprawach cywilnych i gospodarczych, istotnych z punktu widzenia dochodzenia przez obywateli czy przedsiębiorców swoich praw. Czas oczekiwania na rozstrzygnięcie niejednokrotnie wynosi kilka lat - poinformował na konferencji prasowej Marian Banaś, prezes NIK.
Kontrola NIK wykazała, że "ujawnione błędy i zaniechania w realizacji zadań przez ministra negatywnie wpłynęły na sprawność funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości".
Podejmowane w latach 2018-2023 działania legislacyjne cechował chaos: rozdrobnienie, nadmierny pośpiech, brak starannego przygotowania projektów aktów prawnych - poinformował prezes NIK.
Zdaniem NIK, w ostatnich latach "doszła do tego jeszcze kwestia istotnych rozbieżności w postrzeganiu kwestii ustrojowych, tj. pozycji sądów jako organów władzy odrębnej i niezależnej". "W efekcie nastąpił spadek społecznego zaufania do sądów (w badaniu CBOS z lutego 2024 r. brak zaufania do sądów wyrażało aż 45 proc. Polaków) - alarmuje Izba.
Wnioski NIK skierowane do ministra sprawiedliwości
W konsekwencji przeprowadzonej kontroli, NIK skierowała wnioski do Ministra Sprawiedliwości o m.in. przeprowadzenie diagnozy stanu sądownictwa powszechnego, opracowanie działań możliwych do wdrożenia w ujęciu krótko- i długookresowym, przeprowadzenie przeglądu istniejących struktur organizacyjnych sądów powszechnych.
NIK zaleca także ograniczenie delegowania sędziów i innych pracowników sądów do instytucji spoza systemu sądownictwa powszechnego, prowadzenie racjonalnych i transparentnych działań legislacyjnych i zapewnienie transparentności działań ministra.
