Porozumienie określa zasady współpracy przy budowie nowej, dwutorowej linii prądu zmiennego o napięciu 220 kV pomiędzy stacjami Ełk Bis w Polsce i nową stacją Giziai na Litwie. Będzie to połączenie w wariancie linii lądowej, a nie - tak jak wcześniej zakładano - w formie podwodnego kabla, położonego na dnie Bałtyku. Na potrzeby połączenia Polskie Sieci Elektroenergetyczne wybudują też dwie nowe stacje - Norki i Wigry. Zmodernizowana zostanie również istniejąca linia 220 kV Ostrołęka – Ełk Bis.
Operatorzy zaznaczyli, że do końca 2024 r. PSE i Litgrid podejmą tzw. ostateczną decyzję finansową, co umożliwi rozpoczęcie przygotowań do przetargu oraz pozyskania niezbędnych pozwoleń. Zgodnie ze wstępnym harmonogramem przetargi na prace budowlane zostaną przeprowadzone w 2026 r., a nowe połączenie zostanie oddane do użytku do końca 2030 r.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Zmienili pierwotny projekt
Projekt Harmony Link został zapowiedziany już w 2020 roku - wtedy w wersji podwodnego kabla. Jak tłumaczyli wówczas operatorzy, celem projektu jest poprawa bezpieczeństwa energetycznego regionu i umożliwienie Litwie, Łotwie i Estonii zsynchronizowania ich systemów elektroenergetycznych z obszarem synchronicznym Europy kontynentalnej (CESA).
"Harmony Link zwiększy niezawodność dostaw energii dla odbiorców w całym regionie, a uczestnikom rynku da większe możliwości w zakresie wymiany energii elektrycznej w Europie" - możemy przeczytać na stronie internetowej pierwotnej wersji projektu.
W kwietniu 2023 r. PSE i Litgrid anulowały przetargi na budowę Harmony Link w wariancie podmorskiego połączenia HVDC. Wynikało to ze znacznego wzrostu kosztów zakupu kabla i stacji przekształtnikowych. Operatorzy systemów przesyłowych Polski i Litwy kontynuowali projekt, poszukując rozwiązań pozwalających na obniżenie kosztów inwestycji oraz jej realizację w najkrótszym możliwym czasie. Jedną z analizowanych opcji była budowa linii lądowej.
Prezes PSE bije na alarm: Może nam zabraknąć mocy
W czerwcu 2024 operatorzy systemów przesyłowych Estonii, Łotwy, Litwy i Polski otrzymali studium wykonalności oraz rezultaty pierwszej fazy testów przepływów mocy, przygotowane przez gdański oddział Instytutu Energetyki. Potwierdziły one, że realizacja połączenia Harmony Link w wariancie lądowym jest wykonalna technicznie, a parametry pracy połączonych systemów będą równie dobre jak w przypadku połączenia morskiego.
Chcą odciąć się od poradzieckiego systemu
Zgodnie z obecnym planem kraje bałtyckie mają zsynchronizować swoje sieci elektroenergetyczne z Europą kontynentalną i odłączyć się od poradzieckiego pierścienia BRELL w lutym 2025 r. Do synchronizacji zostanie wykorzystane połączenie LitPol Link - linia energetyczna Ełk-Alytus. LitPol Link działa obecnie jako linia stałoprądowa, w momencie synchronizacji stanie się linią synchroniczną.
