Jest pomysł podwyżki popularnego podatku. Uderzy we właścicieli wynajmujących mieszkania

Polaków rozliczających najem mieszkania za pomocą preferencyjnych stawek podatkowych w formie ryczałtu przybywa wręcz lawinowo. W 2022 r. było ich już około jednego miliona, a jeszcze dziesięć lat temu o połowę mniej.

Jak dowiaduje się money.pl z kilku niezależnych źródeł, Ministerstwo Finansów chce podnieść 8,5-proc. ryczałt za najem. Andrzej Domański, szef resortu, chce upiec dwie pieczenie na jednym ogniu: po pierwsze zwiększyć wpływy do nadszarpniętego budżetu państwa, a po drugie zachęcić Polaków, by mniej pieniędzy inwestowali na rynku mieszkaniowym, a więcej na rynku kapitałowym. Skąd taki pomysł?

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Andrzej Domański już od dłuższego czasu chodzi po rynku i opowiada, że chce w Polsce budować kulturę inwestycyjną na wzór trochę tego, co dzieje się w USA. Amerykanie inwestują nie tylko w mieszkania, ale przede wszystkim lokują środki na rynku kapitałowym, inwestując w fundusze inwestycyjne, bezpośrednio w spółki na giełdzie itd. By to się wydarzyło, trzeba za pomocą systemu podatkowego stymulować strumień tych pieniędzy - mówi nam jeden z zaufanych współpracowników ministra finansów.

Z jednej strony więc resort wprowadza zmiany w podatku od zysków kapitałowych, czyli popularnym podatku Belki, o czym pisaliśmy TUTAJ. Wiadomo, że MF myśli nad obniżeniem jego stawki, choć w przedwyborczych "stu konkretach" Koalicji Obywatelskiej mowa była o zniesieniu opłaty. Z drugiej strony rząd chce podnieść poziomy podatków z innych rynków, które Polacy chętnie wybierają jako inwestycje swoich oszczędności. - Ryczał od wynajmu się do tego świetnie nadaje - mówi nam nasz informator.

W zaufanym gronie takie rozmowy już się toczą. Są to na razie plany, ale determinacji nie brakuje - dodaje.

Dlaczego akurat padło na tę formę opodatkowania? Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jedną z czterech podstawowych form rozliczania podatku PIT z tytułu działalności gospodarczej (formularz PIT-28). Polacy mogą rozliczać się za pomocą skali podatkowej (PIT-36), podatku liniowego 19 proc. (PIT-36L) oraz karty podatkowej (PIT-16A), która obecnie jest wygaszana (od 2022 roku nowi podatnicy nie mogą zadeklarować tej formy rozliczania, mogą z niej korzystać jedynie dotychczasowi - przyp. red.).

Do 2017 r. tylko najem na ryczałcie był opodatkowany stawką 8,5 proc., a od 2018 r. obowiązuje w tym zakresie skala, według której przychody z wynajmu do 100 tys. zł są opodatkowane stawką 8,5 proc., a powyżej stawką 12,5 proc. (podatek 12,5 proc. płaci się jednak od nadwyżki środków). W 2022 r. w ten sposób rozliczono już ponad 25 mld zł.

- 8,5 proc. ryczałtu jest zdaniem ministra do zmiany. Poziom ma być mniej więcej spójny z obniżonym w przyszłości podatkiem Belki - słyszymy z otoczenia Andrzeja Domańskiego. Przypomnijmy: obecnie stawka podatku od dochodów kapitałowych wynosi 19 proc. Na razie nie wiadomo, do jakiego poziomu opłata miałaby zostać obniżona. Ustalenia w tej sprawie mają dopiero zapaść.

Sam minister finansów w niedawnym wywiadzie dla Analiz Online przekonywał, że wiele spółek, chociażby z sektora nowej technologii, energetyki, a potencjalnie także z branży zbrojeniowej, mogłoby pozyskiwać kapitał na polskim rynku akcji.

Ale żeby to się wydarzyło, to musimy mieć wyższy poziom edukacji ekonomicznej w społeczeństwie, giełda na powrót musi być tym miejscem, gdzie zwłaszcza inwestorzy indywidualni czują się bezpiecznie. Tutaj oczywiście dużą rolę ma do odegrania KNF, aby walczyć z insider tradingiem oraz z różnymi innymi nieprawidłowymi działaniami, z którymi mieliśmy do czynienia w poprzednich latach. Chcemy zbudować kulturę inwestycyjną w Polsce, tzw. equity culture - stwierdził Domański.

Wskazał także kierunek zmian, jakie ma wyznaczyć Ministerstwo Finansów. - Chciałbym dokonać pierwszego kroku, sprawić, że podatek od zysków kapitałowych w Polsce będzie trochę niższy. W kolejnych latach zobaczymy, na co jeszcze pozwoli nam sytuacja budżetu państwa, ale tak zupełnie, przynajmniej w najbliższym czasie, podatek ten nie zostanie zlikwidowany. Chciałbym jednak, aby docelowo inwestycje na różnych rynkach w Polsce były opodatkowane w zbliżony sposób - zapowiedział.

Pomysł podniesienia stawki ryczałtu za wynajem wywołuje spór między ekspertami. Ci z rynku finansowego są jak najbardziej "za". Ci z rynku nieruchomości nie cieszą się z pomysłów ministra.

Ujednolicenie opodatkowania zysków z różnych typów inwestycji to bardzo dobry pomysł. Państwo nie powinno różnymi stawkami zniekształcać bodźców na rynku kapitałowym. A jeśli już to robi, to powinno stymulować te inwestycje, które uznajemy za społecznie pożądane - napływ kapitału na rynek nieruchomości nie jest tego typu inwestycją - mówi w rozmowie z money.pl Jakub Sawulski, główny ekonomista Fundacji Instrat, wcześniej pracownik Ministerstwa Finansów i Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Co więcej, według Sawulskiego problem dotyczy nie tylko "dosyć niskiej stawki na dochody z najmu, ale też tego, że stosunkowo łatwo uniknąć w ogóle zapłaty podatku przy sprzedaży nieruchomości". - Wystarczy trzymać nieruchomość przez pięć lat od jej zakupu, np. w tym czasie ją wynajmując - podpowiada resortowi ekspert.

Podobnego zdania jest Konrad Ryczko, analityk Domu Maklerskiego BOŚ. Wskazuje on, że "pomysł zbliżenia stawek podatkowych dla różnych klas aktywów inwestycyjnych wydaje się słuszny i logiczny z punktu widzenia krajowej gospodarki i rynku".

Preferencyjne opodatkowanie inwestycji w nieruchomości wskazywane było jako jeden z powodów niższego zainteresowania polskim rynkiem kapitałowym przy publikacji raportu z realizacji Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Warto choćby wspomnieć, iż pomimo blisko 90 proc.wzrostu WIG-u w ciągu ostatnich 20 miesięcy, zainteresowanie giełdą pozostaje relatywnie niskie. Kapitał pozostaje ulokowany w długu oraz nieruchomościach. Dodatkowo należy pamiętać, że dynamiczny wzrost cen nieruchomości i aktywności stricte inwestycyjnej na tym rynku ma również swoje negatywne następstwa społeczne - tłumaczy Ryczko.

Z kolei Mikołaj Raczyński, dyrektor generalny polskiego oddziału platformy inwestycyjnej Portu, komentując pomysły ministra Domańskiego, odpowiada krótko: "To właściwy kierunek".

Nie ma podstaw, aby inwestowanie w nieruchomości było tak znacząco preferowane podatkowo względem inwestycji na rynku kapitałowym. Jeśli chcemy, aby nasza gospodarka stawała się bardziej konkurencyjna i wchodziła na wyższe poziomy w łańcuchach dostaw, potrzebujemy kapitału na inwestycje i innowacje. Obecnie nasz lokalny kapitał nie jest optymalnie wykorzystywany, dlatego wszelkie próby poprawy tej sytuacji należy ocenić pozytywnie - twierdzi Raczyński.

Zupełnie innego zdania jest stowarzyszenie Mieszkanicznik - międzynarodowa organizacja wspierająca wynajmujących w prowadzeniu najmu nieruchomości. Jacek Kusiak, prezes honorowy stowarzyszenia i ekspert od inwestowania w nieruchomości, umów najmu i remontów, jest zdania, że podwyżka stawki ryczałtu nie jest dobrym pomysłem.

- Naszym zdaniem nigdy podnoszenie podatków nie było motorem do dobrych zmian, raczej ogranicza rozwój, przyczynia się do powstawania szarej strefy i kombinowania jak za czasów komuny. A tego nie chcemy - ostrzega.

W jego opinii natomiast wszelkiego rodzaju ulgi, czy obniżanie podatków, powodują, że przedsiębiorcy zostają w kraju, czyli nie przenoszą swoich biznesów za granicę. - Oficjalnie płacą i rozliczają podatki, bo wtedy obie strony i biznes, i państwo partycypuje na równi w rozwoju danego obszaru - chwali takie podejście Kusiak.

- Zdecydowanie jesteśmy za ulgami, a nie za podwyższaniem podatków - podsumowuje.

Money.pl oficjalnie zapytał Ministerstwo Finansów o pomysł podniesienia ryczałtowej stawki podatku od wynajmu nieruchomości. Resort odpowiedział:

Ministerstwo Finansów dąży do tego, żeby opodatkowanie nie determinowało podejmowanych decyzji inwestycyjnych. Nie oznacza to jednak wprowadzenia identycznych stawek podatkowych dla wszystkich typów aktywów. Krokiem w tym kierunku są plany odnoszące się do wprowadzenia ulgi w podatku od zysków kapitałowych (odsetki od lokat i obligacji SP, giełda). MF nie prowadzi prac nad podwyżką podatku ryczałtowego dla osób rozliczających najem mieszkań.

Damian Szymański, wiceszef i dziennikarz money.pl