Niecały tysiąc złotych miesięcznie może dostawać z ZUS-u pracownik zwolniony na kilka lat przed emeryturą. Jeśli jednak do świadczenia przedemerytalnego _ dorobi _sobie zbyt wiele, to zostanie mu ono odebrane. Sprawdź, jak do tego nie dopuścić.
Prawo do świadczenia przysługuje osobom bezrobotnym, które skończyły przynajmniej 55 (dla kobiet) lub 60 lat (dla mężczyzn), pobierają zasiłek od 180 dni oraz:
- nadal są zarejestrowane jako bezrobotne;
- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiły bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;
- złożą wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
To jednak nie koniec warunków. W zależności od okoliczności zwolnienia, wieku oraz stażu pracy, bezrobotny musi spełnić ich jeszcze więcej.
Pół roku u jednego pracodawcy
Warunkiem koniecznym do otrzymania świadczenia emerytalnego dla wszystkich pozbawionych pracy jest zatrudnienie przez przynajmniej sześć miesięcy u ostatniego pracodawcy. Jeśli na przykład zakład upadł szybciej i pracownik nie zdążył przepracować połowy roku, to nie ma on prawa do świadczenia przedemerytalnego.
| Warunki, jakie trzeba spełnić, żeby ubiegać się o świadczenie emerytalne w poszczególnych sytuacjach | ||
|---|---|---|
| Wiek | Staż pracy | Okoliczności |
| Źródło: Ustawa o świadczeniach przedemerytalnych | ||
| 55 lat kobieta, 60 lat mężczyzna | 20 lat kobieta, 25 lat mężczyzna | Rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (na przykład zwolnienia grupowe) |
| 56 lat kobieta, 61 lat mężczyzna | 30 lat kobieta, 35 lat mężczyzna | Rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy |
| Dowolny | 34 lata kobieta, 39 lat mężczyzna | Rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy |
| Dowolny | 35 lat kobieta, 40 lat mężczyzna | Rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (na przykład zwolnienia grupowe) |
Mimo reformy dotyczącej podniesienia wieku emerytalnego, granice te nie uległy zmianie. Do stażu pracy natomiast zalicza się zarówno tak zwane okresy składkowe, jak i nieskładkowe (na przykład urlopy wychowawcze lub studia na uczelni wyższej), przy czym te drugie nie mogą stanowić więcej niż jedna trzecia okresów składkowych. Jeśli zatem zatrudniona kobieta pracuje 18 lat, a kolejne 10 to okresy nieskładkowe, to jej całkowity staż pracy wyniesie nie 28, a 24 lata. Pod uwagę będzie brane bowiem tylko sześć lat nieskładkowych (czyli jedna trzecia z 18). W razie potrzeby okres nieskładkowy może być wyrażony w miesiącach, a nawet w dniach.
Przedsiębiorcy i renciści
Nie tylko pracownicy mogą ubiegać się o przyznanie świadczenia. Prawo to przysługuje również przedsiębiorcom. Oni również muszą ukończyć 56 (kobieta) lub 61 lat (mężczyzna) oraz mieć odpowiednio przynajmniej 20- i 25-letni staż pracy. Dodatkowym obostrzeniem jest natomiast obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej co najmniej przez 24 miesiące przed ogłoszeniem upadłości i odprowadzanie w tym czasie składek ZUS.
Co z kolei z rencistami, którzy utracili prawo do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, bo, na przykład, wyzdrowieli? Oni również mają prawo do świadczenia przedemerytalnego, pod warunkiem, że:
- pobierali rentę przez co najmniej pięć lat,
- ukończyli 55 (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni) i przepracowali 20 lub 25 lat,
- w okresie 30 dni od dnia ustania prawa do renty zarejestrowali się w urzędzie pracy jako bezrobotni.
Wymagane dokumenty
Jeżeli bezrobotny spełnił wszystkie wymienione wyżej kryteria, może pójść do ZUS-u z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne, składanym na formularzu Rp-26 (do pobrania). Oprócz tego, musi załączyć:
- świadectwo pracy, w którym zawarta będzie przyczyna rozwiązania umowy o pracę (na przykład upadłość zakładu),
- zaświadczenie z urzędu pracy o przynajmniej półrocznym pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych i nieodmawianiu stawienia się na przykład do prac interwencyjnych,
- dokumenty potwierdzające lata składkowe i nieskładkowe.
Od dnia dostarczenia ostatniego z wymaganych dokumentów ZUS ma 30 dni na decyzję o przyznaniu lub odmowie świadczenia przedemerytalnego.
Można _ dorabiać _, byle nie za dużo
Wysokość świadczenia przedemerytalnego wynosi 991,39 złotych i jest waloryzowana przez ZUS co roku w marcu. To więcej, niż zasiłek dla bezrobotnych (823,60 złotych), a dodatkowo pobieranie go nie rodzi obowiązku poszukiwania pracy. Nic więc dziwnego, że liczba świadczeń wypłacanych przez ZUS z każdym rokiem rośnie. W 2010 roku korzystały z niego 73 tysiące osób, a w drugim kwartale bieżącego roku było to już ponad 169 tysięcy.
Przejście na świadczenie przedemerytalne nie oznacza, że bezrobotny nie może podejmować żadnej pracy zarobkowej. Pełną kwotę z ZUS-u będzie otrzymywał nadal, pod warunkiem, że jego dodatkowy zarobek nie przekroczy miesięcznie 25 procent przeciętnego wynagrodzenia, czyli 912,60 złotych brutto. Jeśli zarobi więcej, świadczenie będzie proporcjonalnie pomniejszone, aż do kwoty 495,69 złotych, co stanowi gwarantowaną kwotę świadczenia.
Całkowite zawieszenie następuje dopiero w sytuacji, gdy łączny miesięczny przychód świadczeniobiorcy przekroczy 70 procent przeciętnego wynagrodzenia (2 555,10 zł).