Sąsiedzi Polski wchodzą do strefy euro

Od 1 stycznia Litwa przystępuje do strefy euro. Narodową walutę - lit - która obowiązywała na Litwie przez ostatnie 21 lat, zastąpi euro. Większość Litwinów popiera przejście na euro, choć nie wykazuje w związku z tym wielkiego entuzjazmu. Koszty związane z wprowadzeniem euro wyniosą 600 milionów euro, w tym będzie wpłata na europejski fundusz stabilności.

Litwini najbardziej obawiają się wzrostu cen, co już jest odczuwalne. Ceny w kraju nieznacznie wzrosły pół roku temu, w lipcu, gdy europarlament zgodził się na wprowadzenie na Litwie europejskiej waluty. Mimo porozumienia władzy z przedsiębiorcami o niepodnoszeniu cen i mimo wprowadzenia systemu kar, które miały odstraszać sprzedawców od nieuczciwych praktyk, ceny były zaokrąglane na niekorzyść klienta, by "1 stycznia łatwiejsze było przeliczanie na euro".

Zdecydowanie więcej będzie korzyści niż kosztów. Tak mówi szef litewskiego banku centralnego o wprowadzeniu euro. Vitas Vasiliauskas przyznaje, że wprowadzenie euro to zysk dla kraju, ale też koszty.

Szacujemy, że do 2020 roku wszystkie koszty związane z wprowadzeniem euro wyniosą 600 milionów euro, w tym będzie nasza wpłata na europejski fundusz stabilności. Oczywiście widzimy jednak wiele korzyści z euro. Niższe koszty pożyczek dla wszystkich, spodziewamy się też więcej inwestorów w regionie - mówi Vasiliauskas.

Analityk ekonomiczny Artur Płokszto dodaje, że kurs lita od ponad 10 lat był _ sztywno związany _ z kursem euro. Dlatego ekspert rozumie obawy tych, którzy z żalem żegnają się z narodową walutą: _ Litwa jako ostatnie państwo bałtyckie wprowadza euro. Rok temu zrobiła to Łotwa a cztery lata temu Estonia.Oficjalny kurs, ustalony w połowie roku przez radę Unii Europejskiej, wynosi 3,45 lita za jedno euro. Od sierpnia wszystkie ceny w sklepach są już podawane w dwóch walutach _.

Nie zważając na wzrost cen, Litwini ruszyli do sklepów, by pozbyć się litów. W związku ze zmianą waluty litewscy handlowcy odnotowali wzrost sprzedaży. W okresie świątecznym obroty największych sieci handlowych Maxima i Rimi, w porównaniu z rokiem poprzednim, wzrosły o 5-10 proc.

Jak wskazuje dyrektor Litewskiego Zrzeszenia Firm Handlowych Laurynas Vilimas, _ wprowadzenie na Litwie euro zmusiło ludzi do wydawania zaoszczędzonych pieniędzy _. Popularnością cieszyły się drogie towary o dobrej jakości, ale też luksusowe artykuły spożywcze, napoje, kosmetyki, produkty o długim terminie ważności: mąka, cukier, olej.

W ciągu ostatnich dni prawdziwe oblężenie przeżyły banki. Kolejki ustawiały się też do bankomatów przyjmujących wpłaty gotówkowe, gdyż od 1 stycznia, automatycznie, lokaty bankowe w litach zostaną przekonwertowane na euro.

Tymczasem banki apelują o zachowanie spokoju i niespieszenie się z wymianą lita. Zgodnie z przyjętą przez parlament ustawą o wprowadzeniu euro od 1 stycznia Litewski Bank będzie wymieniał lity na euro w nieograniczonej ilości i bez określonego limitu czasowego. Przez pierwszych sześć miesięcy 2015 roku pieniądze będą wymieniały również banki komercyjne i poczta.

Od 1 do 15 stycznia na Litwie można będzie płacić zarówno w euro, jak i w litach, ale reszta będzie wydawana w euro. Przewiduje się jednak, że nie uda się uniknąć nieporozumień z rozliczaniem się w dwóch walutach. By zapobiec takim sytuacjom, niektórzy drobni przedsiębiorcy w ciągu pierwszych dwóch tygodni stycznia w ogóle nie będą pracowali. Sprzedawcy apelują też do mieszkańców, by nie traktowali sklepów jako wymiany waluty.

Premier Litwy Algirdas Butkeviczius zapewnia, że jego kraj jest dodrze przygotowany do wprowadzenia europejskiej waluty. Przekonuje, że przyjęcie euro wzmocni konkurencyjność Litwy w regionie, pozytywnie wpłynie na gospodarkę kraju, gospodarstwa domowe i finanse publiczne.

Litwa, która przystąpiła do UE w maju 2004 roku, będzie 19. państwem strefy euro. Wspólną walutę mają już pozostałe dwa kraje bałtyckie: Łotwa (od stycznia 2014 r.) i Estonia (od 1 stycznia 2011 r.).

Zgodnie z przyjętą zasadą, monety euro we wszystkich krajach Unii Europejskiej mają wspólny rewers i narodowy awers. Litewska moneta euro ma wybity wizerunek Pogoni - uzbrojonego rycerza na koniu, który jest godłem kraju. Tutejsza mennica przygotowuje 370 milionów sztuk monet.

Mateusz Szczurek uważa, że Polska nie jest jeszcze gotowa na wejście do strefy euro. Minister finansów powiedział, że przyjęcie euro Litwie się opłaca, a w przypadku Polski nie jest to wcale takie ewidentne.

_ - Ewidentnie bilans korzyści i kosztów przyjęcia wspólnej waluty jest zupełnie inny dla takiego kraju jak Litwa - która nawiasem mówiąc ma stały kurs od ponad dekady - niż dla takiego kraju zróżnicowanego, dużego jak Polska - _ powiedział w radiowej Jedynce.

Minister Szczurek podkreślił, że jego resort koordynuje prace nad ścieżką dojścia Polski do strefy euro. _ - Dyskusja na temat przyjęciem euro w Polsce powinna trwać _ - dodał. _ - To nie chodzi o to, żeby o tym nie mówić i udawać, że wyzwania nie ma. Muszą być spełnione warunki o których wspomniała pani premier, czyli ustabilizowanie sytuacji w strefie euro i trwałe przygotowanie Polski do jej członkostwa _.