Świat wchodzi w drugą, globalną recesję

*Krzysztof Rybiński, ekonomista, były wiceszef NBP: *Tak i to nie jest przesada. Wszystkie wskaźniki pokazują, że świat spowalnia, Stany Zjednoczone, Azja, Unia Europejska i to mimo tego, że stopy procentowe są na najniższym poziomie w historii świata, czyli mimo tego, że banki starały się udzielić najtańszego możliwego kredytu.

To nie wystarczyło, żeby podtrzymać światowy wzrost. To oznacza, że są bardzo potężne siły w gospodarce, które ciągną nas w dół. Tak długo jak te siły działają, nie ma szans żeby jakiekolwiek działania banków centralnych, ani EBC, ani Rezerwy Federalnej, to zatrzymały.

Ewidentnie świat wchodzi w drugą globalna recesję. Będą oczywiście próby powstrzymania tego, to znaczy EBC interweniuje na rynku obligacji włoskich i hiszpańskich. Rezerwa Federalna też podejmie jakieś decyzję, ale to już nie wystarczy. To już się rozlało po całym świecie.

Porównaj wykresy:
Sprawdź aktualne notowania franka szwajcarskiego( http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=-3 month&de=today&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=CHFPLN&w=180&h=110&cm=0 )

Sprawdź aktualne notowania WIG20( http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=-3 month&de=today&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=WIG20&w=180&h=110&cm=0 )
Inwestorzy są zaniepokojeni, że nie ma wzrostu gospodarczego, który jest potrzebny żeby spłacić zaciągnięte długi. W sektorze prywatnym spłacenie długów jest możliwe, kiedy ludzie mają pracę i dobrze zarabiają. Tymczasem ludzie tracą pracę i nie zarabiają zbyt dobrze. W sferze publicznej z kolei stopy procentowe idą do góry, w związku z czym wzrostu gospodarczego nie ma, podatki więc nie wpływają, dlatego w wielu krajach też jest problem.

Tak długo, jak nie rozwiążemy problemów nadmiernego zadłużenia sektora prywatnego i publicznego, tak długo świat nie będzie mógł się rozwijać. Ale rozwiązanie problemu zadłużenia wymaga woli politycznej, której nie ma w żadnym kraju. Wielka Brytania próbowała przeprowadzić cięcia, ale społeczeństwo zaczęło się odwracać od rządu. Próby przeprowadzenia cięć we Włoszech i w Hiszpanii też spotkają się z protestami społecznymi na skalę większą niż w Grecji.

Nie da się więc tego przeprowadzić metodami konsensusu politycznego, dlatego jedyny mechanizm, to mechanizm kryzysu. Jeżeli nie będzie pieniędzy dla rządów, nie będzie pieniędzy na świadczenia socjalne, trzeba będzie je ciąć i tym sposobem świat znowu wróci do równowagi. Niestety, wymaga to kolejnego kryzysu, który właśnie nadchodzi.

Rynki akcji już to zrozumiały, jeszcze nie zrozumieli tego politycy, którzy rozwiązują ciągle wczorajsze problemy, a nie jutrzejsze. Przykładem był szczyt, podczas którego ogłoszono pomoc dla Grecji. Zresztą było to dość komiczne, bo te decyzje ogłaszali Portugalczyk, Belg i Grek. Przedstawiciele trzech krajów, zagrożonych potężnymi turbulencjami finansowymi.

Przeżyjemy teraz chwilę oddechu. Po interwencji EBC oprocentowanie włoskich obligacji już spadło, ale w ciągu najbliższych tygodni ponownie pójdzie do góry. To jest za duży rynek, żeby EBC zatrzymał wzrost rentowności. Nie widzę żadnej możliwości, żeby zaufanie wróciło na rynki, po takim tąpnięciu na giełdzie jakie mieliśmy, najbliższe 2-3 miesiące pokażą spadek nastrojów inwestorów i konsumentów. Świat ewidentnie wchodzi w drugą recesję. Jeżeli politycy nie są w stanie podjąć odpowiedzialnych decyzji, to rynek te decyzje wymusi, tylko dużo większym kosztem dla społeczeństwa.

Zobacz, jak reagują rynki href="http://www.money.pl/pieniadze/forex/waluty/forex,chfpln.html">src="http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=1312263890&de=1312927140&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=CHFPLN&w=460&h=250&cm=0"/>

Apelowałem publicznie miesiąc temu, czując, że nadchodzi kolejna fala kryzysu, żeby zacząć się szybko przygotowywać, jeśli chodzi o polskie firmy i polski rząd. Kolejne tąpnięcie będzie, niestety, dużo większe niż nam się to dzisiaj wydaje.

Minister Radziwiłł mówi tak na pewno dlatego, że jest ministrem. Pracował wiele lat na rynkach finansowych i dobrze wie, że to są bzdury. Dlatego, że jeżeli doszło do obniżenia ratingu USA, to w ciągu najbliższych miesięcy będzie dyskusja komu następnemu obniżyć rating. Żaden inny kraj nie ma takiej siły w spłacaniu swoich długów jak Stany Zjednoczone. Więc poziom ryzyka na świecie wzrósł, bo skoro Ameryka jest AA+ to wszyscy inni są dużo bardziej ryzykowni.

Dla Polski to oznacza, że apetyt na ryzyko gwałtownie spadnie, dojdzie do odpływu kapitału ze wszystkich rynków wschodzących, a co za tym idzie, będzie wzrost rentowności polskich obligacji i prawdopodobnie silne osłabienie złotego. Dla Polski takie tąpniecie na giełdach i obniżenie ratingu USA powinno być sygnałem do przeprowadzenia szybkich reform i to mimo nadchodzących wyborów.

Niestety, nie widzę świadomości w Polsce jak wielkie ryzyko czai się na horyzoncie, ciągle dominuje taka wakacyjna retoryka _ będzie dobrze _, _ Polska jest zieloną wyspą _. Tak nie jest, Polska w tym kryzysie będzie bardzo poważnie zagrożona.