Niezależnie od liczby ujawnianych przestępstw z nienawiści oraz o podłożu antysemickim, reakcja na takie czyny musi być zdecydowana, a walka z nimi priorytetem dla organów ścigania - wskazywali w czwartek uczestnicy debaty na temat antysemityzmu w Europie.
W dyskusji zorganizowanej w warszawskim biurze rzecznika praw obywatelskich udział wzięli m.in. naukowcy, przedstawiciele prokuratury, policji, organizacji pozarządowych i żydowskich gmin wyznaniowych.
"Lepiej jest łatać drobne dziury w dachu, niż czekać aż przez ten dach zacznie mocno przeciekać woda i trudno będzie nad zjawiskiem zapanować" - wskazywał pełnomocnik komendanta głównego policji ds. praw człowieka Krzysztof Łaszkiewicz. Jak dodał, w polskich przepisach prawnych nie ma ścisłej definicji przestępstwa z nienawiści, kwestii tej dotyczy kilka artykułów Kodeksu karnego, więc trudno o ścisłe dane statystyczne.
Według policyjnych statystyk w 1999 r. ujawniono 10 przestępstw publicznego propagowania faszyzmu, w 2012 r. było ich już 117. Z kolei w odniesieniu do publicznego znieważenia z powodu narodowości odnotowano odpowiednio 25 przestępstw w 1999 r. i 98 w roku ubiegłym. Jeśli zaś chodzi o przestępstwo "znieważenia pomnika lub innego miejsca upamiętniającego zdarzenie historyczne bądź osobę" takich czynów w 1999 r. było 20 wobec 39 w zeszłym roku.
Według informacji MSW od początku roku w całym kraju odnotowano 151 zdarzeń mających związek z przestępstwami popełnianymi z nienawiści; 28 takich czynów zdarzyło się w Białymstoku. W mediach było ostatnio głośno o różnych wydarzeniach o charakterze rasistowskim, do których doszło w tym mieście - m.in. podpalono mieszkanie, do którego do swej polskiej rodziny przyjechał Hindus. Wcześniej podpalano mieszkania rodzin czeczeńskich czy polsko-pakistańskiej.
Jak poinformowała prok. Aneta Czokoło-Deptuła z białostockiej prokuratury okręgowej, obecnie w jej okręgu prowadzonych jest 19 postępowań związanych z przestępstwami z nienawiści - trzy w prokuraturze okręgowej i 16 w prokuraturach rejonowych. Zaznaczyła, że do skutecznej walki z tego typu przestępstwami konieczna jest dobra praca operacyjna policji i rozpoznanie środowisk radykalnych.
Punktem wyjścia do dyskusji były wyniki przedstawionego w listopadzie raportu Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej na temat antysemityzmu w krajach UE. Sporządzono go na podstawie badania wśród blisko sześciu tys. Żydów, mieszkających w ośmiu krajach: w Belgii, Francji, Niemczech, Szwecji, Wielkiej Brytanii, we Włoszech, na Węgrzech i Łotwie.
Według 66 proc. Żydów ankietowanych w tym badaniu antysemityzm jest problemem w krajach, gdzie mieszkają. Zdaniem 76 proc. respondentów w ciągu ostatnich pięciu lat zjawisko to się nasiliło. 38 proc. respondentów przyznało, że unika noszenia symboli, przez które mogą być rozpoznani jako Żydzi, zaś 29 proc. rozważało nawet możliwość emigracji.
Według badanych antysemityzm jest problemem przede wszystkim w internecie, ale także w niektórych mediach, obecny jest również w życiu politycznym.
Na szczególne nasilenie antysemityzmu na forach internetowych zwrócił uwagę Tomasz Krakowski z zarządu Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. "Wystarczy otworzyć jakikolwiek artykuł, nawet niepoświęcony Żydom, aby w komentarzach znaleźć wypowiedzi antysemickie" - zaznaczył.
Uczestnicy dyskusji uznali, że pozytywnym sygnałem jest wynikający z badań wzrost liczby osób, które zdają sobie sprawę z problemu nienawiści i antysemityzmu. Jednak, jak zaznaczono, nadal reakcje tych osób i ich sprzeciw na incydenty wynikające z nienawiści i antysemityzmu są zbyt mało widoczne w przestrzeni społecznej. (PAP)
mja/ itm/ jra/
