Pluralizm polityczny – co to jest?
Jedną z podstawowych zasad działania państwa demokratycznego jest właśnie pluralizm polityczny. Co to jest? Samo słowo pluralizm oznacza wielość i różnorodność. Natomiast pluralizm polityczny z zasady oznacza istnienie wielu różnych poglądów politycznych. Polega on na umożliwieniu swobodnego działania różnym grupom społecznym, które charakteryzują się tym, że mogą mieć całkowicie odmienne od siebie poglądy.
Dzięki pluralizmowi politycznemu w państwach, w których panuje ustrój demokratyczny, mogą współistnieć względem siebie różne partie i inne związki, które głoszą odmienne poglądy i reprezentują określone interesy poszczególnych grup społecznych. Rywalizują również o zdobycie władzy w państwie podczas wolnych wyborów.
W szerszym rozumieniu warto powiedzieć o nieco innej definicji pluralizmu politycznego. Można ją interpretować jako swobodę istnienia dwóch lub większej liczby partii o różnych poglądach, jak i swobodę działania różnych organizacji, stowarzyszeń, fundacji, związków zawodowych, towarzystw itp.
Również na gruncie Unii Europejskiej mamy do czynienia z pluralizmem politycznym. Jak przejawia się on w Parlamencie Europejskim? Sama UE i jej instytucje są otwarte na naturalistyczną grę interesów, której uczestnikami są rządy państw członkowskich, partie polityczne i grupy interesu. Podejmowane przez Unię Europejską, zwłaszcza za pośrednictwem Parlamentu Europejskiego, decyzje dotyczą wszystkich istotnych obszarów publicznej polityki.
Który zapis konstytucji odpowiada zasadzie pluralizmu politycznego?
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, czyli ustawa zasadnicza stanowi o najważniejszych sprawach i obowiązkach obywateli. Istnieje w niej również zapis dotyczący pluralizmu politycznego. Artykuł 11 Konstytucji RP mówi o tym, że Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii. Partie te zrzeszają się na zasadach dobrowolności i równości obywateli Polski w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. Ich finansowanie jest jawne.
W kolejnym artykule (art. 12) Konstytucji RP wskazano, że Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.
Przepisy zawarte w ustawie zasadniczej wprost wyrażają szeroką zasadę pluralizmu politycznego, która opiera się na wolności tworzenia i działania partii politycznych oraz pozostałych organizacji.
Na czym polega zasada wolności, pluralizmu i niezależności mediów?
Artykuł 14 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że państwo polskie zapewnia wolność prasy i innych środków masowego społecznego przekazu. Można to interpretować w ten sposób, że media wszelkiego rodzaju, które są uznawane za czwartą siłę i czwartą władzę w Polsce, mogą działać swobodnie bez nacisków ze strony rządzących. Zasada wolności przejawia się w tym, że media mogą być kreowane w dowolny sposób. Jest to przeciwieństwo upolitycznienia mediów.
Na czym polega funkcja wyborcza partii politycznych?
Niezależnie od Konstytucji działalność partii politycznych wraz z ich stworzeniem są regulowane przez inne akty prawne. Przede wszystkim chodzi tutaj o ustawę z dnia 27 czerwca 1997 roku o partiach politycznych. Określa ona zasady działania partii, ich strukturę, ewidencję, finansowanie, a także postępowanie w sprawie zgodności z konstytucją celów lub działalności statutowych.
Partia polityczna to wyspecjalizowana organizacja społeczna, mająca określony program, który jest podstawą do uzyskania szerszego poparcia społecznego. Każda pełni określone zadania w systemach demokratycznych. Przede wszystkim są to funkcje siły społeczno-mobilizacyjnej dla kraju, jednak ważną funkcją pełnioną przez partie polityczne w pluralizmie jest funkcja wyborcza. Jest ona realizowana przez daną partię niemal przez cały okres jej bytności na scenie politycznej.
Z perspektywy zwykłego obywatela jest to jednak najbardziej zauważane w czasie wyborów parlamentarnych oraz wyborów samorządowych w tym szczególnym okresie. Przede wszystkim na kilka tygodni czy miesięcy przed planowanymi wyborami powszechnymi partie starają się przekonać jak największą liczbę osób do swojego programu wyborczego. Jeśli im się to uda, zyskają głos od wyborców. To od liczby tak gromadzonych głosów zależy, czy dana partia wejdzie do sejmu i będzie reprezentowana przez grupę swoich posłów.