Z powodu cholesterolu kurze jaja nie mają zbyt dobrej opinii wśród dietetyków. A jednak zawierają wiele cennych substancji odżywczych; są smaczne i niezastąpione na wielkanocnym stole.
Według danych Instytutu Żywności i Żywienia, tygodniowo powinno się spożywać najwyżej dwa, trzy jajka, choć inne źródła są bardziej liberalne i dopuszczają sześć, a nawet siedem jajek tygodniowo. Rekordziści nie przejmują się ograniczeniami; niektórzy potrafią zjeść 65 jajek na twardo w sześć minut i 40 sekund. Jednak tak ekstremalne wyczyny mogą być niebezpieczne.
Typowe jajo ma wartość kaloryczną około 75 kcal, zawiera 6 gramów wysokiej jakości białka, 5 gramów tłuszczu (głównie tego zdrowego, nienasyconego) i ponad 200 miligramów cholesterolu, 109 mg fosforu, 1,2 miligrama żelaza, 80 jednostek witaminy A i 0,15 miligrama ryboflawiny (witamina B2). Jajo jest też bardzo dobrym źródłem witaminy B12, witaminy D i kwasu pantotenowego. Ponadto zawiera luteinę i zeaksantynę - przeciwutleniacze, które chronią przed najczęstszą przyczyną utraty wzroku - zwyrodnieniem plamki żółtej.
Jaja klasyfikuje się według wielkości: bardzo duże - (XL) mają co najmniej 73 gramy, duże (L) - od 63 g do 73 g, średnie (M) - od 53 g do 63 g, najmniejsze (S) - poniżej 53 g. Największe na świecie jajo kurze zostało złożone na Kubie w roku 2008 i waży "rewolucyjne" 180 gramów. Zapewne kury kubańskie natchnął wcześniejszy wyczyn bohaterskich kur białoruskich spod Grodna (160 gramów).
Jaja kurze klasy A - przeznaczone do handlu detalicznego - muszą być oznaczone na skorupce numerami. Na numer taki składają się: kod systemu chowu, kod państwa oraz oznaczenie zakładu. Cyfra "0" oznacza jaja z produkcji ekologicznej 1 - jaja z chowu na wolnym wybiegu, 2 - jaja z chowu ściółkowego 3 - jaja z chowu klatkowego, uważanego za najmniej przyjazny kurom (co nie musi się odbijać na jakości jajek). Kod państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w przypadku Polski - PL, identyfikuje państwo, w którym zarejestrowany jest zakład.
Kolor żółtka jaja zależy od diety kury - żółtka są intensywniej zabarwione, gdy kura spożywa paszę z kukurydzy, mniej - gdy karmiona jest pszenicą. Świeże jaja mają nieco bardziej szorstką skorupkę niż stare, a w wodzie toną, bo ich komora powietrzna jest mała. Z czasem jajo traci wodę i łatwo wypływa n powierzchnię - w ten sposób łatwo odróżnić jaja świeże od nieświeżych. Rozbite na płaskim talerzu świeże jajo ma kulisty kształt, a białko jest gęste i galaretowate - w przypadku starszego jaja żółtko się rozpłaszcza, a białko jest wodniste. Zepsute jajka mają charakterystyczny zapach siarkowodoru, powstającego w procesie gnicia białek. Jajo przechowywane poza lodówką, w temperaturze pokojowej traci na wartości tyle, ile w ciągu pięciu dni w lodówce. (PAP)
pmw/ abe/ mhr/
