6 sierpnia Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia. Nowe przepisy będą obowiązywały od 1 stycznia 2025 r.
Wysokość świadczenia wskazana w projekcie to 6246,13 zł miesięcznie. Przewidziano również mechanizm jego corocznej waloryzacji.
Od kilku dekad było ono wypłacane na zasadzie świadczenia w drodze wyjątku. Teraz, dzięki regulacji ustawowej, nie będzie już wątpliwości, komu i na jakich zasadach powinno zostać wypłacone.
Świadczenie honorowe dla stulatków. Jak było, a jak będzie
Świadczenia dla osób, które ukończyły 100 lat życia przyznawane są obecnie przez prezesa ZUS w drodze wyjątku na mocy decyzji podjętej przez premiera w 1972 roku.
Przyjęty przez rząd projekt ustawy zawiera propozycje regulacji, które mają na celu unormowanie prawne tej wieloletniej tradycji szczególnego honorowania stulatków.
Obecnie ta specjalna emerytura jest przyznawana nie tylko osobom pobierającym świadczenia z ZUS, ale również osobom uprawnionym do wojskowej lub policyjnej emerytury i renty inwalidzkiej:
- byłym żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji,
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
- Agencji Wywiadu,
- Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
- Służby Wywiadu Wojskowego,
- Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
- Straży Granicznej,
- Straży Marszałkowskiej,
- Służby Ochrony Państwa,
- Państwowej Straży Pożarnej,
- Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej,
- sędziom i prokuratorom w stanie spoczynku.
Co ważne, świadczenie przyznawane jest obecnie w kwocie stałej odpowiadającej wysokości kwoty bazowej obowiązującej w dniu ukończenia 100 lat życia. Obecnie nie podlega ono waloryzacji. To - jak już wspomnieliśmy - ma się zmienić. Waloryzacja ma odbyć się na zasadach i w terminach określonych przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czyli w marcu każdego roku tak samo jak emerytury.
Jak wskazał resort odpowiedzialny za pracę nad ustawą, celem projektowanej regulacji jest zapewnienie pewności i przewidywalności sytuacji prawnej najstarszej części społeczeństwa.
Aktualnie bowiem utrzymanie świadczenia honorowego uzależnione jest od potwierdzenia przez każdego, kolejnego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego decyzji premiera z 1972 r.
Zgodnie z projektem emerytura dla stulatków ma przysługiwać niezależnie od prawa do świadczenia emerytalno-rentowego lub do uposażenia wypłacanego sędziom i prokuratorom pozostającym w stanie spoczynku, a także uposażenia rodzinnego.
Natomiast w razie zbiegu - u jednej osoby - prawa do więcej niż jednego świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, wypłacane byłoby tylko jedno świadczenie honorowe.
Świadczenie dla stulatków a opodatkowanie i składka
Ma przysługiwać osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które ukończyły 100 lat i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty świadczenia mają prawo do emerytury lub renty. Dotyczyłoby to również osób mających prawo do uposażenia w stanie spoczynku sędziów i prokuratorów, a także uposażenia rodzinnego.
Świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia będzie finansowane, tak jak obecnie, czyli z budżetu państwa.
W dniu wejścia w życie ustawy, czyli zgodnie z projektem 1 stycznia 2025 roku, świadczenie dla stulatków przyznane przed dniem wejścia w życie ustawy staje się z mocy ustawy świadczeniem honorowym w kwocie 6246,13 zł miesięcznie. Wypłacać ma je dotychczasowy organ.
Projekt ustawy zakłada, że honorowa emerytura będzie podlegała opodatkowaniu na zasadach ogólnych, będzie od niego potrącana składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Szacuje się, że liczba osób uprawnionych do świadczenia honorowego wzrośnie z obecnych ponad 6 tysięcy osób do niespełna 13 tysięcy uprawnionych w 2034 roku.
Dokładna prognoza została przedstawiona na wykresie.
Na etapie prac legislacyjnych w treści projektu ustawy mogą pojawić się jeszcze poprawki. Jesienią ustawa będzie procedowana w Sejmie i Senacie.
Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting