Firma udostępnia sprzęt, menedżer płaci podatek?

W efekcie dodatkowe świadczenia w postaci wydatków z tytułu używania telefonów, komputerów oraz z eksploatacją i użytkowaniem samochodów będących własnością przedsiębiorcy, stanowią elementy dodatkowego wynagrodzenia osoby zarządzającej i kwalifikowane są jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. Tym samym podmiot zawierający umowę o zarządzanie jest zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy od świadczeń niepieniężnych, stawianych do dyspozycji podatników z tytułu umów o zarządzanie.

Okazuje się, że wnioski wyciągnięte przez NSA z przeprowadzonej wykładni przepisów mogą być bolesne w skutkach nie tylko dla menedżerów, zaś sama interpretacja przepisów podatkowych zbyt daleko idąca.

Dotychczasowy sposób interpretowania przepisów był w większości przypadków korzystny dla podatników. W wydawanych interpretacjach indywidualnych funkcjonowało twierdzenie, że wykorzystywanie składników majątku wyłącznie dla celów realizacji zadań służbowych wynikających z umowy o zarządzanie, kontraktu menadżerskiego czy umowy zlecenia zawartej poza prowadzoną działalnością gospodarczą nie powoduje przysporzenia po stronie korzystającego.

Tak też uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 30 czerwca 2010 r., sygn. ITPB2/415-337/10/RS, gdzie wyjaśnił: _ infrastruktura przedsiębiorstwa Spółki (telefony, komputery, pomieszczenia biurowe wraz z ich wyposażeniem oraz samochód służbowy), którym zarządza Prezes Zarządu, nie jest przez niego wykorzystywana dla jego celów osobistych, a wyłącznie do celów służbowych. (...) Wobec powyższego uznać należy, iż Prezes Zarządu (Menedżer) nie uzyskuje przychodów z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani z tytułu udostępnienia przez Spółkę przedmiotowych składników majątkowych, ani z tytułu pokrycia kosztów eksploatacyjnych (związanych z nabyciem paliwa do samochodu, płynu do spryskiwaczy, rocznych przeglądów), usług telekomunikacyjnych, ani też usług sekretarskich _ (podobnie ten sam organ w interpretacji z 19 stycznia 2010r., sygn ITPB2/415-843/09/PS., w odniesieniu do osób wchodzących w skład rady nadzorczej).

Zdaniem autora było to słuszne podejście, uzasadnione wnioskami wynikającymi z analizy art. 11 ust. 1 ustawy o PDOF, zgodnie z którym przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przekazanie osobie zatrudnionej w oparciu o kontrakt menedżerski samochodu, komputera czy telefonu nie oznacza, że osoba ta _ otrzymała _ te świadczenia, a więc jest ich beneficjentem i może swobodnie nimi rozporządzać, uzyskując tym samym korzyść osobistą mającą określony wymiar finansowy. Celem podmiotu przekazującego nie jest dokonanie osobistego przysporzenia.

Z uwagi na _ stricte _ służbowy charakter omawianych dodatków trudno również mówić o jakimkolwiek świadczeniu na rzecz menedżera. Celem przekazania samochodu, komputera czy telefonu jest bowiem wyposażenie tej osoby w narzędzia pracy, niezbędne do realizacji zadań nałożonych na niego w drodze zawartej umowy. Osoba dysponująca takimi dodatkami nie włada nimi zupełnie swobodnie, wykorzystując je na swój osobisty użytek, ale w zakresie oznaczonym umową, w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy, a tym samym nie można uznać, że uzyskuje z tego tytułu przychód.

Przyjęcie odmiennego poglądu i uznanie, że każdy przypadek korzystania z wyposażenia podmiotu zatrudniającego należy opodatkować, może okazać się zbyt daleko idącą wykładnią przepisów podatkowych. Przedstawione przez NSA stanowisko dotyczyło wprawdzie osób zatrudnionych na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, jednakże należy zauważyć, że definicja przychodów uzyskiwanych z działalności wykonywanej osobiście, dotyczy również osób zatrudnionych w oparciu o umowy zlecenia albo dzieło, tak więc opisany skutek w postaci konieczności przypisania przychodu teoretycznie mógłby dotyczyć i tych osób. Przy tym istniałaby również obawa przypisywania analogicznego przychodu pracownikom, którym to najczęściej udostępniane jest mienie pracodawców.

Idąc wskazanym tokiem rozumowania, należałoby bowiem opodatkować wszystkie te przypadki, w których dla celów prawidłowej realizacji powierzonych obowiązków, dochodzi udostępnienia środków niezbędnych do wykonania określonych zadań (np. firmowych komputerów, specjalistycznego oprogramowania, samochodów dla kierowców, pomieszczeń biurowych, itp.). Tymczasem świadczenia te w istocie stanowią narzędzia pracy, umożliwiające prawidłowe wykonanie zleconych czynności.

Należy także odróżnić sytuację udostępnienia określonych składników majątkowych osobom realizującym zlecenia na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, od realizującym te same zlecenia i uzyskującym przychody w ramach działalności wykonywanej osobiście. Tylko w pierwszym przypadku możemy mówić o powstaniu korzyści mającej określony wymiar finansowy dla prowadzonej działalności gospodarczej tego podmiotu (oszczędza własne środki, które musiałaby wydatkować na np. wynajem niezbędnych narzędzi pracy).

Prowadzenie działalności gospodarczej jest związane z funkcjonowaniem na rynku jako przedsiębiorstwo (podmiot profesjonalny), co zasadniczo zakłada wyposażenie takiego przedsiębiorstwa w odpowiednie środki, za pomocą których działalność ta może być realizowana (na rzecz wielu kontrahentów) i można mówić o działalności zarobkowej prowadzonej w sposób ciągły i zorganizowany.

Natomiast osoba fizyczna zawierająca umowę zlecenia, z której przychody kwalifikowane są jako pochodzące z działalności wykonywanej osobiście, nie musi posiadać własnych środków do realizacji zlecenia, istotniejsze są tutaj jej wiedza i osobiste umiejętności. Wyposażenie więc takiej osoby w narzędzia umożliwiające realizację zlecenia nie powinno być postrzegane w kategoriach dodatkowego świadczenia skutkującego powstaniem przychodu.