Na skutek zużycia środka trwałego w wyniku normalnego użytkowania następuje zmniejszenie lub utrata jego wartości nazywana amortyzacją. Zgodnie z ustawą o rachunkowości i ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, amortyzacji dokonuje się od środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych.
Kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu ich zużycia (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dla jednostki gospodarczej jest to koszt niepieniężny zaliczany do kosztów operacyjnych.
W myśl ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty amortyzacji nie uznaje się za podatkowe od odpisów amortyzacyjnych od:
1. wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:
a) nabytych nieodpłatnie, jeżeli:
- nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub
- praw lub
- dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego lub
- nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku;
b) jeżeli przed dniem 1 stycznia 1995 r. zostały nabyte, lecz nie zaliczone do środków trwałych, albo wartości niematerialnych i prawnych;
c) oddanych do nieodpłatnego używania - za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania;
d) nabytych w formie wkładu niepieniężnego, od tej części ich wartości, która nie została przekazana na utworzenie lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej;
2. wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych wniesionych do spółki w postaci wkładu niepieniężnego, stanowiących równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how);
3. odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 16a-16m ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 tys. euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.
Należy jednak pamiętać, że chodź nie stanowią one kosztów podatkowych to od wyżej wymienionych aktywów koszty amortyzacji w księgach rachunkowych powinny zostać naliczone w pełnych wysokościach.
Istnieje jednak taka grupa aktywów trwałych, która nie podlega w ogóle amortyzacji i zgodnie z ustawą o podatku dochodowym są to:
- grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów;
- budynki, lokale, budowle i urządzenia zaliczane do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących działalności społeczno-wychowawczej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe;
- dzieła sztuki i eksponaty muzealne;
- wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 16b ust. 2 pkt 2;
- składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane. W tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono, albo zaprzestano tę działalność.
Odpisów amortyzacyjnych od składników majątku można nie dokonywać, jeśli wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g ustawy o podatku dochodowym nie przekracza kwoty 3,5 tys. zł. Wydatki poniesione na ich nabycie stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.
Od kiedy rozpoczyna się amortyzację?
Najpóźniej w miesiącu przekazania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do używania należy wprowadzić je do ewidencji. W myśl przepisów podatkowych odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową, lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór.
Metody i stawki amortyzacji
Zgodnie z ustawą podatkową odpisów amortyzacyjnych środków trwałych można dokonywać w równych ratach co miesiąc lub co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku.
Wyróżnić możemy następujące metody amortyzacji:
- liniową
- degresywną
- podwyższonych stawek przy użyciu współczynników
- stawek indywidualnie ustalonych
- jednorazowego odpisu
Metoda liniowa
Metoda liniowa polega na równomiernym rozłożeniu odpisów amortyzacyjnych obciążających koszty działalności w każdym roku w tej samej wysokości. Przez cały okres amortyzacji stosowana jest taka sama stawka, a odpisy są dokonywane w tych samych wartościach.
Metoda degresywna
Metodę degresywną można stosować dla środków trwałych z grup 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych.
[ ( http://static1.money.pl/i/h/126/t75902.jpg ) ] (http://msp.money.pl/ksiegowosc-internetowa/artykul/co;i;w;jaki;sposob;zapisujemy;w;ewidencji;srodkow;trwalych,7,0,676103.html) Co i w jaki sposób zapisujemy w ewidencji środków trwałych
Odpisów amortyzacyjnych metodą degresywną można dokonywać od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji jest niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej metodą liniową podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z metodą liniową.
W przypadku używania środków trwałych, o których mowa powyżej w zakładzie położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym, albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz na podstawie odrębnych przepisów ustala Rada Ministrów. Stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych można podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 3,0.
Metoda podwyższonych współczynników
Ustawa o podatku dochodowym określa wysokość współczynników, które mogą podwyższać podstawową stawkę amortyzacji. Stawkę tę podwyższyć można jedynie w przypadku amortyzacji tych środków trwałych, które wymienia ustawa. W razie wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek, stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany;
Metoda indywidualnie ustalonych stawek* *
Ustawa umożliwia stosowanie indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla niektórych środków trwałych takich jak np.: inwestycje w obcych środkach trwałych oraz używanych lub ulepszonych środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika.
Amortyzacja bilansowa i podatkowa
Poniżej przedstawione zostały różnice i podobieństwa w podejściu do amortyzacji na podstawie ustawy o rachunkowości oraz podatku dochodowego:
| Kryteria | Ustawa o podatku dochodowym | Ustawa o rachunkowości | | |
| --- | --- | --- |
| Metoda amortyzacji | - liniowa | - liniowa |
| - środki trwałe gr. 3-8 z w wyjątkiem samochodów osobowych -degresywna | - degresywna | |
| - jednorazowego odpisu | - naturalna | |
| Rozpoczęcie amortyzacji | Od miesiąca następnego po przyjęciu środka trwałego do używania. | Rozpoczęcie odpisów amortyzacyjnych następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania. |
| Zakończenie amortyzacji | W miesiącu zrównania się w wartości początkowej dotychczasowymi odpisami amortyzacyjnymi; w wypadku sprzedaży, likwidacji środka trwałego łącznie z tym miesiącem, w którym środek sprzedano, zlikwidowano. | Nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenie go do likwidacji, sprzedaży bądź stwierdzenia jego niedoboru. |
| Stawki amortyzacyjne | Określone w przepisach ustawy lub stawki indywidualne do nabytych używanych środków trwałych lub środków trwałych ulepszonych. | Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego |
| Uproszczenia w zakresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych | Środki trwałe, których cena nabycia nie przekracza 3500 zł spółka może amortyzować jednorazowo w miesiącu przyjęcia do używania lub w następnym miesiącu. | Odpisy amortyzacyjne dla środków trwałych o niskiej wartości początkowej można ustalać w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków trwałych zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych |
| Zmiany metody i stawki | - zmiana metody niedozwolona | - zmiana metody niedozwolona |
| - podwyższająca w stosunku do wykazu zmiana stawek niedozwolona | - okresowa weryfikacja stawek z ważnością od początku następnego roku | |
| Częstość dokonywania odpisów | Miesięcznie, kwartalnie lub jednorazowo za cały rok | Za poszczególne okresy sprawozdawcze |
Czytaj w Money.pl | |
---|---|
[ ( http://static1.money.pl/i/h/192/t21184.jpg ) ] (http://msp.money.pl/ksiegowosc-internetowa/artykul/z;jakich;ulg;podatkowych;moze;skorzystac;mala;firma,185,0,712889.html) | Z jakich ulg podatkowych może skorzystać mała firma? Największe zyski na podatku daje możliwość jednorazowej amortyzacji środka trwałego. |
[ ( http://static1.money.pl/i/h/97/t35937.jpg ) ] (http://msp.money.pl/wiadomosci/podatki/artykul/czy;mozna;amortyzowac;maszyne;ktorej;uzywa;podwykonawca,79,0,684111.html) | Czy można amortyzować maszynę, której używa podwykonawca? Zdaniem NSA amortyzacja przysługuje jedynie w przypadku, gdy podatnik bezpośrednio wykorzystuje środek trwały. |
[ ( http://static1.money.pl/i/h/199/t85703.jpg ) ] (http://msp.money.pl/wiadomosci/podatki/artykul/amortyzacja;i;sprzedaz;drogiego;samochodu,153,0,659865.html) | Amortyzacja i sprzedaż drogiego samochodu Trzeba zachować szczególną ostrożność przy podejmowaniu decyzji o sposobie amortyzacji drogiego samochodu, zwłaszcza jeśli chcemy go później sprzedać. |
Autorka jest główną księgową w spółce donewell sp. z o.o. - dobrze zrobiona księgowość.