Polacy często korzystają z możliwości podjęcia pracy za granicą, głównie w krajach należących do Unii Europejskiej, ale nie tylko. Jednym z krajów, gdzie docenia się zagranicznych, wysoko wykwalifikowanych specjalistów, jest Rosja. Na rynku rosyjskim takich specjalistów wciąż brakuje, a dodatkowo rosyjskie firmy z zagranicznym kapitałem, prowadzące tam działalność, chcą zatrudniać, jako menedżerów, zagranicznych specjalistów. Jakie obowiązki administracyjne i podatkowe wiążą się z taką pracą?
W Rosji można wykonywać pracę (świadczyć usługi), w ramach stosunku pracy, albo na podstawie umowy cywilno-prawnej, w zależności od charakteru wykonywanych czynności, okresu świadczenia pracy i innych okoliczności. Przy dochodach uzyskiwanych z powyższych tytułów osoba fizyczna podlega obowiązkowi zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych w Rosji (tzw. NDFL). Stawki podatkowe oraz zasady opodatkowania na terytorium Rosji podatkiem dochodowym z tytułu osiąganych przez osobę fizyczną dochodów zależą od tego czy osoba fizyczna jest rezydentem podatkowym Rosji.
Jak stanowią przepisy rosyjskiego Kodeksu podatkowego status rezydenta podatkowego Rosji cudzoziemiec uzyskuje, jeżeli przebywa na jej terytorium ponad 183 dni kalendarzowych, w okresie ostatnich 12 następujących po sobie miesięcy. Będąc rezydentem podatkowym Rosji cudzoziemiec jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wszelkich swoich dochodów, podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, uzyskanych w Rosji, jak i poza jej granicami, na zasadach określonych w rosyjskim Kodeksie podatkowym. Aktualnie, stawka dla podatku dochodowego od osób fizycznych (NDFL) dla rezydentów Rosji wynosi 13 %, co jest korzystniejsze w stosunku do stawek obowiązujących w krajach europejskich.
Obcokrajowiec niebędący rezydentem podatkowym Rosji
Jeśli cudzoziemiec nie posiada statusu rezydenta podatkowego Rosji, wówczas ma on obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych (NDFL) wyłącznie od dochodów uzyskanych u źródła na terytorium Federacji Rosyjskiej. Zgodnie z postanowieniami rosyjskiego Kodeksu podatkowego dochody uzyskane z tytułu m.in. wykonywania obowiązków pracowniczych, świadczenia usług, czy wykonania innych czynności na terytorium Rosji uznawane są za dochody uzyskane u źródła na terytorium Rosji. W związku z powyższym, jeżeli w okresie podatkowym, którego dotyczy rozliczenie, podatnik nie posiadał statusu rezydenta podatkowego Rosji, to dochody osiągnięte przez niego z tytułu wykonywanej pracy w Rosji będą podlegały opodatkowaniu na podstawie stawki w wysokości 30 % (z ustawowo określonymi wyjątkami).
Co istotne, jeżeli praca była świadczona w ramach stosunku cywilno-prawnego, a nie umowy o pracę i była wykonywana częściowo w Rosji, a w części poza jej granicami, wówczas, aby obliczyć wysokość dochodu podlegającego opodatkowaniu na terytorium Rosji podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy wziąć pod uwagę ogólną kwotę wynagrodzenia wskazaną w umowie cywilno-prawnej, liczbę dni, w których praca była wykonywana w Rosji w odniesieniu do łącznej liczby dni, w których praca była wykonywana na podstawie powyższej umowy.
Powyższe zasady opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na terytorium Rosji należy stosować z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, stroną których jest Federacja Rosyjska. Pomiędzy Polską a Rosją taka umowa obowiązuje. W skrócie, określa ona, w którym państwie będą podlegały opodatkowaniu dochody, uzyskane przez osoby fizyczne oraz osoby prawne, mające stałe miejsce zamieszkania/siedzibę w Polsce lub Rosji, lub w obu państwach.
Co do zasady dochody z tytułu pracy osiągane przez osobę fizyczną, na przykład, mającą miejsce zamieszkania w Polsce oraz wykonywującą pracę w Rosji, będą podlegały opodatkowaniu w Rosji. Natomiast, jeżeli osoba fizyczna, mająca miejsce zamieszkania w Polsce, wykonuje pracę w Rosji, ale przy tym:
- przebywa w Rosji przez okres lub okresy nie przekraczające łącznie 183 dni podczas danego roku kalendarzowego oraz,
- wynagrodzenie z tego tytułu nie jest wypłacane przez podmiot, mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w Rosji; lub podmiot, mający zakład lub stałą placówkę w Rosji, i który to zakład ponosi koszty z tego tytułu,
wówczas dochody osiągane z tego tytułu będą podlegały opodatkowaniu w Polsce.
Polsko - rosyjska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania ustala szczegółowe (często odmienne od powyższych) zasady opodatkowania dochodów osiąganych przez osoby, wykonujące wolne zawody (np. lekarze, księgowi, prawnicy, architekci) i inne osoby fizyczne, uzyskujące dochody z tytułu pełnienia funkcji w zarządach i radach nadzorczych spółek oraz inne grupy osób.
Obowiązuje przy tym zasada unikania podwójnego opodatkowania przewidująca możliwość potrącenia kwoty podatku dochodowego zapłaconego w jednym państwie od podatku dochodowego pobieranego od danej osoby w drugim państwie.
Obowiązki administracyjne związane z wykonywaniem pracy w Rosji
Przy rozpoczęciu pracy na terytorium Rosji należy dopełnić również kilku obowiązków o charakterze administracyjnym oraz migracyjnym związanych z wykonywaniem pracy.
Zarówno praca rezydenta, jak i nierezydenta jest związana w Rosji z koniecznością uzyskania przez przyszłego pracownika zezwolenia na pracę w Rosji, jak również z obowiązkiem uzyskania przez pracodawcę rosyjskiego zezwolenia na zatrudnienie obcokrajowca, co jest procedurą dość czasochłonną i skomplikowaną (może zająć łącznie około 4 miesięcy). Ponadto, po uzyskaniu powyższych zezwoleń konieczne będzie uzyskanie wizy z prawem do pracy, w celu wjazdu oraz pobytu na terytorium Rosji. Zasady uzyskania powyższych zezwoleń ustala Ustawa Federalna z dnia 25.07.2002 r. nr 115-FZ o statusie prawnym obcokrajowców w Federacji Rosyjskiej.
Powyższa ustawa uwzględnia uproszczony tryb uzyskania zezwoleń dla pracowników będących tzw. specjalistami o wysokich kwalifikacjach. Możliwość skorzystania z uproszczonego trybu wiąże się z koniecznością spełnienia licznych wymogów, m.in. zapewnienia wysoko wykwalifikowanemu pracownikowi minimalnej wysokości wynagrodzenia, tj. min. 167 tysięcy rubli brutto miesięcznie (około 11 300 zł.). Wyjątki dotyczą np. pracowników wykonujących pracę w specjalnych strefach ekonomicznych czy pracowników wykonujących prace naukowe w ramach współpracy z państwowymi ośrodkami naukowymi, a od niedawna także pracowników wykonujących pracę na terytorium Republiki Krym oraz Sewastopola. Dla takich pracowników kwota minimalnego wynagrodzenia jest prawie o połowę niższa.
Powyższe oczywiście na pierwszy rzut oka może zniechęcić każdego pracownika wybierającego się do Rosji do pracy, jednakże należy brać pod uwagę, iż znaczna część z tychże obowiązków administracyjnych spoczywa na rosyjskim pracodawcy.
Irina Pronina, prawnik rosyjski, partner
KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MAGDALENA AMEREK-KRAJEWSKA