Ubezpieczenia społeczne z definicji są świadczeniami przymusowymi i celowymi. Z pieniędzy, które odprowadza się na ubezpieczenia społeczne w formie składek, finansowane są emerytury, renty, a także różne zasiłki. Ubezpieczenia społeczne pozwalają skorzystać np. z zasiłku w razie choroby lub opieki nad dzieckiem, w przypadku choroby zawodowej albo wypadku przy pracy.
Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne
Wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe określa się w formie procentowej. Jest to jednakowa wartość dla wszystkich. W przypadku składki na ubezpieczenie wypadkowe składka zależy od rodzaju wykonywanej pracy. Zasady określania składek na ubezpieczenie zdrowotne określa ustawa o ubezpieczeniach społecznych.
Wysokość minimalnych składek dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (obowiązują do grudnia 2018 r.):
| Rodzaj składki | Z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym | Bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego |
|---|---|---|
| Ubezpieczenia społeczne ** | 843,45 | 778,14 |
| Ubezpieczenie zdrowotne | 319,94 zł | 319,94 zł |
| Fundusz Pracy | 65,31 zł | 65,31 zł |
| SUMA | 1228,70 zł | 1163,39 zł |
Jak obliczyć wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne?
- Składka na ubezpieczenie emerytalne: 19,52 proc. podstawy wymiaru.
- Rentowe: 8 proc. podstawy wymiaru.
- Chorobowe: 2,45 proc. podstawy wymiaru.
- Wypadkowe – ustalane przez ZUS.
Kto płaci składki?
Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne ciąży na płatniku. Płatnikiem pracownika jest pracodawca. Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą same opłacić składki za siebie.
W przypadku składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe finansują w równych częściach płatnik składek i ubezpieczony, składki na ubezpieczenie chorobowe opłacane są przez ubezpieczonego, na wypadkowe przez płatnika. Osoby, które prowadzą samodzielnie działalność i są płatnikami dla samych siebie, finansują składki w całości.
Składki na ubezpieczenia trafiają do ZUS-u. Każdy ubezpieczony ma w zakładzie ubezpieczeń własne konto, na którym zapisywana jest wysokość składek, które opłacił. Część składki emerytalnej przekazywana jest do otwartego funduszu emerytalnego lub na subkoncie prowadzonym przez ZUS.
Termin zapłaty składek
Składki płacić trzeba co miesiąc za miesiąc poprzedni. I tak:
- Do 5 dnia miesiąca składki ZUS opłacają jednostki budżetowe;
- Do 10 dnia miesiąca – przedsiębiorcy opłacający składki za siebie;
- Do 15 dnia – pozostali płatnicy.
Co to jest podstawa wymiaru składek?
Zasady ustalania podstawy wymiaru, czyli wyjściowej kwoty, od której liczone są składki, są różne. Dla pracowników podstawą wymiaru jest przychód. Podstawa wymiaru składek ma limit. Nie może przekroczyć kwoty, która odpowiada trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jeśli przekroczy, to składki od nadwyżki nie są pobierane. Taki limit nie dotyczy podstawy obliczanej dla potrzeb ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
Żeby sprawdzić, czy limit kwoty podstawy nie został przekroczony, trzeba uwzględnić przychody ze wszystkich źródeł i tytułów ubezpieczeń. Nie ma znaczenia okres, za jaki je wypłacono. Jeśli składki, mimo przekroczenia kwoty będą odprowadzane, to spowoduje to nadpłatę w tych składach, a po stronie ubezpieczenia zdrowotnego niedopłatę.
