"Aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się koronawirusa, zaleca się ograniczenie kontaktów społecznych, ograniczenia podróży, kwarantanny, a także ograniczenie ruchu granicznego, by szok gospodarczy był tak krótki i miał tak ograniczone znaczenie, jak to możliwe" - napisała Komisja Europejska w dokumencie "Tymczasowe ramy prawne w zakresie środków pomocy państwa wspierających gospodarkę w związku z obecnym wybuchem epidemii COVID-19".
W ocenie Komisji, "wprowadzane instrumenty mają bezpośredni wpływ zarówno na popyt, jak i podaż, uderzają w przedsiębiorstwa i pracowników, szczególnie w sektorach zdrowia, turystyki, kultury, handlu detalicznego i transportu. Oprócz bezpośredniego wpływu na mobilność i handel, epidemia COVID-19 w coraz większym stopniu dotyka również przedsiębiorstwa wszystkich sektorów, zarówno małe i średnie (MŚP), a także duże.
Dlatego uznała, że "potrzebne jest dobrze ukierunkowane wsparcie publiczne, aby zapewnić wystarczającą płynność na rynkach, przeciwdziałać szkodom, jakie mogą ponieść przedsiębiorstwa oraz utrzymać ciągłość działalności przedsiębiorstw".
"Biorąc pod uwagę, że epidemia dotyczy wszystkich państw członkowskich, a działania na rzecz jej ograniczenia podjęte przez państwa członkowskie mają wpływ na przedsiębiorstwa, Komisja uważa, że pomoc państwa jest uzasadniona i może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym [...] na czas określony, w celu zaradzenia niedoborom płynności, z jakimi borykają się przedsiębiorstwa, oraz zapewnienia, że zakłócenia z powodu COViD nie podważą ich rentowności" - podano w dokumencie.
Zgodnie z wytycznymi w tym dokumencie "pomoc państwa będzie zgodną z rynkiem wewnętrznym [...], pod warunkiem, że spełnione zostaną następujące warunki (z wyłączeniem sektorów rolnictwa, rybołówstwa i akwakultury, dla których są odrębne regulacje):
- pomoc nie przekracza równowartości 800 tys. euro brutto na przedsiębiorstwo w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych, korzyści podatkowych lub płatniczych
- pomoc jest przyznawana na podstawie programu z szacunkowym budżetem
- pomoc może być przyznawana przedsiębiorstwom, które nie były w trudnej sytuacji w dniu 31 grudnia 2019 r - pomoc przyznawana jest nie później niż 31 grudnia 2020 r.
- pomoc przyznawana przedsiębiorstwom zajmującym się przetwarzaniem i wprowadzaniem do obrotu produktów rolnych, pod warunkiem, że nie zostanie częściowo lub całkowicie przerzucona na producentów pierwotnych i nie jest ustalana na podstawie cen lub ilości produktów zakupionych od producentów pierwotnych".
W przypadku sektorów związanych z rolnictwem, rybołówstwem i akwakulturą, pomoc może być udzielana gdy:
- nie przekracza równowartości 120 tys. euro brutto na przedsiębiorstwo w przypadku przedsiębiorstw działających w sektorze rybołówstwa i akwakultury
- nie przekracza 100 tys. euro brutto na przedsiębiorstwo dla przedsiębiorstw, zajmujących się produkcją podstawową produktów rolnych
- nie należy ustalać kwoty wypłacanej przedsiębiorstwom prowadzącym podstawową produkcję produktów rolnych na podstawie ceny lub ilości produktów wprowadzanych na rynek
- w przypadku, gdy przedsiębiorstwo prowadzi działalność w kilku sektorach, państwo członkowskie zapewnia, za pomocą odpowiednich środków, (np. rozdzielenia rachunków), dla każdej z tych działalności przestrzegany jest odpowiedni pułap, tak by nie została przekroczona najwyższa możliwa kwota, jaką może uzyskać przedsiębiorstwo.
Jak podkreśla Komisja, "aby zapewnić dostęp do płynności dla przedsiębiorstw dotkniętym nagłym niedoborem, odpowiednim, niezbędnym i ukierunkowanym rozwiązaniem mogą stać się publiczne gwarancje pożyczek na ograniczony okres i określoną kwotę pożyczki".
Gwarancja ma być udzielana najpóźniej do 31 grudnia 2020 r.
W przypadku pożyczek o terminie wymagalności przekraczającym 31 grudnia 2020 r. kwota kapitału pożyczki nie powinna przekraczać: podwójnej rocznej kwoty funduszu płac beneficjenta (w tym kosztów świadczeń socjalnych, a także kosztów personelu pracującego na terenie przedsiębiorstwa jako podwykonawcy) na 2019 r. lub na ostatni dostępny rok. W przypadku przedsiębiorstw utworzonych w dniu 1 stycznia 2019 r. lub później maksymalna pożyczka nie może przekraczać funduszu płac za pierwsze dwa lata działalności lub 25% całkowitych obrotów beneficjenta w 2019 r.
Przy odpowiednim uzasadnieniu i na podstawie udokumentowanych potrzeb beneficjenta w zakresie płynności, kwota pożyczki może zostać zwiększona na pokrycie potrzeb w zakresie płynności na 18 miesięcy dla małych i średnich przedsiębiorstw i na 12 miesięcy dla dużych przedsiębiorstw. W przypadku pożyczek o terminie wymagalności do 31 grudnia 2020 r. kwota może być wyższa pod określonymi warunkami.
Co do zasady okres gwarancji to maksymalnie sześć lat, a gwarancja nie powinna przekraczać:
- 90% kwoty głównej pożyczki, jeżeli straty są ponoszone proporcjonalnie i na tych samych warunkach przez instytucję kredytową i państwo
- 35% kwoty głównej pożyczki, jeżeli straty przypisywane są najpierw państwu, a dopiero potem instytucjom kredytowym (tj. gwarancja pierwszej straty).
Wraz ze spłatą pożyczki, kwota gwarantowana powinna się zmniejszać.
Gwarancja może dotyczyć zarówno pożyczek inwestycyjnych, jak i obrotowych. Może zostać udzielona przedsiębiorstwom, które nie były w trudnej sytuacji w dniu 31 grudnia 2019 r. czy też nie są w trudnej sytuacji, ale muszą stawić czoła trudnościom z powodu epidemii.
Alternatywnie - jak podaje Komisja - państwa członkowskie mogą tworzyć systemy pożyczek i gwarancji, uwzględniają zależności między określeniem terminu zapadalności, wysokości i zakresu gwarancji (np. niższy zakres gwarancji powinien równoważyć dłuższy termin zapadalności).
Państwa członkowskie powinny opublikować stosowne informacje dotyczące każdej pomocy indywidualnej przyznanej na podstawie tych wytycznych na stronie internetowej dotyczącej pomocy państwa w ciągu 12 miesięcy od momentu jej przyznania. Powinny także przekazywać Komisji roczne sprawozdania oraz dostarczyć wykaz instrumentów wprowadzonych na podstawie konkretnych programów. Rejestry powinny zawierać wszystkie informacje niezbędne do ustalenia czy zostały spełnione warunki pomocy. Powinny być przechowywane przez 10 lat po przyznaniu pomocy.
Państwa członkowskie powinny poinformować Komisję o planach wprowadzenia instrumentów jak najwcześniej i jak najbardziej wyczerpująco, zaznaczono także.
