Projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy zakłada wprowadzenie przepisów, które mają uszczelnić system pomocy tak, aby nie mógł być wykorzystywany niezgodnie z jego przeznaczeniem - powiedział w rozmowie z PAP wiceszef MSWiA Maciej Duszczyk. Dodał, że projekt zapewne trafi do Sejmu pod koniec kwietnia. Trwają jednak konsultacje społeczne i treść dokumentu może ulec zmianie.
Dokument zakłada uregulowanie kwestii wypłaty 800 plus dla Ukraińców oraz świadczenia "Dobry Start" - 300 zł na wyprawkę szkolną.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Dziecko w szkole? ZUS sprawdzi
"W przypadku tych dwóch ostatnich zostanie wprowadzony dodatkowy wymóg, który obywatele Ukrainy będą musieli spełnić. Projekt przewiduje bowiem, że prawo do 800 plus będzie im przysługiwać, jeśli mieszkają razem z dzieckiem w Polsce, a dziecko realizuje obowiązek szkolny zgodnie z przepisami ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.), chyba że ten obowiązek go nie dotyczy. Podobnie przyznanie 300+ będzie uwarunkowane tym, czy dziecko uczy się w szkole wymienionej w art. 18 prawa oświatowego. Jednocześnie to, czy te przesłanki są spełnione, ZUS będzie sprawdzał w systemie informacji oświatowej" - czytamy w "Dzienniku Gazecie Prawnej".
Aneta Żochowska, dyrektor Fundacji Leny Grochowskiej oceniła dla "DGP", że "to dobre rozwiązanie". - Część rodziców nie przykłada należytej wagi do edukacji dzieci, w związku z czym są one poza systemem edukacji – polskim czy ukraińskim. Zmiana przepisów może więc zmobilizować ich do zapisywania dzieci do szkół – podkreśliła.
Maciej Duszczyk dodał, że obowiązek szkolny będzie dotyczył ukraińskie dzieci z wyjątkiem uczniów, którzy będą zdawali egzamin ósmoklasisty i maturę. Dodał, że projekt zakłada odejście od jednorazowego świadczenia dla Ukraińców w wysokości 300 zł, czyli tzw. pierwszego zagospodarowania.
Uszczelnienie systemu
Maciej Duszczyk mówił o uszczelnieniu przepisów "związanych głównie z ponoszeniem kosztów za mieszkanie".
Uchylamy takie przepisy, jak dofinansowanie testów na Covid-19, czy podróży. Po drugie regulacja wprowadza kompleksowe rozwiązanie dotyczące zmiany statusu pobytowego, czyli zmianę z ochrony tymczasowej na pobyt czasowy. Pozwoli to stabilizować pobyt tych osób, które chcą pozostać w Polsce - wyjaśnił.
Rząd zrezygnuje też z wypłacania dodatku 40 zł dla osób, które zapewniają zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy. Wiceszef MSWiA zaznaczył, że w przypadku tego świadczenia dochodziło do sytuacji, gdy zakwaterowani Ukraińcy płacili za mieszkanie osobom pobierającym świadczenie za mieszkanie.
- To nie była wina Ukraińców, jednak te przepisy sprzyjały nadużywaniu systemu niezgodnie z jego przeznaczeniem - ocenił.
Przypomnijmy, że od 16 marca 2022 r. osoby, które zapewniają zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi w ich kraju, mogą otrzymać świadczenie w wysokości 40 zł za każdy dzień pomocy.
Zmiany w pobycie czasowym
Projektowana regulacja zakłada, że pobyt obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL UKR, będzie legalny do 30 września 2025 r. Jednocześnie od przyszłego roku będzie możliwa zmiana statusu pobytu z obecnej ochrony tymczasowej na pobyt czasowy na okres trzech lat.
Zmiana statusu na pobyt czasowy będzie możliwa dla obywateli Ukrainy, po spełnieniu następujących warunków: uzupełnienia i zaktualizowania wszystkich niezbędnych danych w bazie PESEL UKR w organie gminy; złożeniu elektronicznego wniosku do wojewody; posiadania aktywnego statusu UKR w dniu 4 marca 2024 r. i w dniu składania wniosku; oraz pod warunkiem że służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo, nie wniosą sprzeciwu w sprawie zmiany statusu pobytowego.
Po pozytywnym przejściu procedury obywatel Ukrainy otrzyma kartę pobytu z adnotacją "poprzednio posiadał ochronę czasową".
Zgodnie z projektem, od 1 lipca br. finansowanie wsparcia w postaci zakwaterowania i wyżywienia uchodźców z Ukrainy, będących w szczególnie trudnej sytuacji, będzie możliwe jedynie na podstawie podpisanej umowy z właściwym miejscowo wojewodą lub organem samorządowym, działającym na polecenie wojewody. Zmienią się także zasady partycypacji w kosztach pobytu i wyżywienia w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania tak, aby pobieranie należnych dopłat było bardziej efektywne niż obecnie.
Projekt zakłada także wygaszenie świadczeń pieniężnych związanych z rekompensatą kosztów pobytu i wyżywienia uchodźców wojennych, ponoszonych przez właścicieli lokali prywatnych. Od 1 lipca ma nastąpić też wygaszenie wsparcia dot. finansowania wykonywania fotografii.
Resort informował, że wcześniej wstępne założenia projektu ustawy były prezentowane i dyskutowane w czasie spotkania z wojewodami, konsulem Ukrainy w Polsce, Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz organizacjami pomagającymi uchodźcom wojennym w Polsce.
