Czym jest aktywizacja zawodowa i dlaczego warto ją prowadzić?

Bezrobotni, którzy chcą pracować, ale z różnych powodów tego nie robią, mogą skorzystać z różnych form aktywizacji zawodowej. Co to jest? Przez to pojęcie należy rozumieć ogół działań, jakie podejmowane są przez różne instytucje i organizacje, których celem jest pomoc w znalezieniu pracy dla osób bezrobotnych, w tym dla grup, w przypadku których istnieje ryzyko wykluczenia zawodowego i społecznego. Programy i formy aktywizacji są skierowane do osób poszukujących pracy, ale nie tylko. Korzystają z nich również przedsiębiorcy, którzy w ten sposób zachęcani są do zatrudnienia osób skierowanych do pracy np. przez urząd pracy. 

Aktywizacja zawodowa może być realizowana z wykorzystaniem różnych form pomocy bezrobotnym. Najczęściej są to:

• Pośrednictwo w poszukiwaniu pracy – do PUP zgłaszają się pracodawcy z ofertami, które są następnie prezentowane osobom bezrobotnym.
• Wypłata dodatku aktywizacyjnego – czyli świadczenia, jakie należy się osobie bezrobotnej, która na własną rękę znalazła pracę lub podjęła ją po skierowaniu z urzędu pracy.
• Wypłata stypendium – to pomoc finansowa wypłacana osobie bezrobotnej, zarejestrowanej w PUP, w trakcie studiów, kursów, przygotowania zawodowego dorosłych czy innych form edukacji.
• Organizacja szkoleń – na szkolenia kierowane są osoby poszukujące pracy, co pozwala im na podnoszenie kompetencji zawodowych.
• Przyznawanie świadczeń aktywizacyjnych, np. dla rodziców, którzy powracają na rynek pracy po okresie urlopu macierzyńskiego czy wychowawczego.
• Zwrot kosztów przejazdu lub kosztów zakwaterowania – np. w razie podjęcia pracy poza stałym miejscem zamieszkania.
• Udzielenie bonu szkoleniowego – to zwrot kosztów różnego rodzaju szkoleń lub kursów osobom bezrobotnym do 30. roku życia, a wysokość finansowania nie może przekroczyć 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
• Udzielenie bonu na zasiedlenie – to bon, który można przeznaczyć na cele mieszkaniowe, o ile osoba bezrobotna do 30. roku życia podjęła pracę poza miejscem stałego zamieszkania.
• Udzielenie bonu stażowego – dla osoby bezrobotnej, która kierowana jest przez urząd pracy do odbycia półrocznego stażu u pracodawcy wskazanego przez osobę, pod warunkiem, że przedsiębiorca zatrudni ją po zakończeniu stażu na kolejne 6 miesięcy. Urząd pokrywa również koszty przejazdu oraz badań lekarskich, a pracodawca otrzymuje premię.

W ramach aktywizacji zawodowej urzędy pracy mogą w różny sposób zachęcać do zatrudniania bezrobotnych. PUP może zwolnić przedsiębiorców z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Najwięcej profitów zyskują przy tym pracodawcy zatrudniający wybrane grupy osób:

• w wieku do 30 lat,
• w wieku powyżej 50 lat,
• osoby długotrwale bezrobotne,
• osoby z niepełnosprawnościami,
• osoby korzystające z pomocy opieki społecznej,
• osoby wychowujące dzieci do 6. roku życia lub dzieci z niepełnosprawnościami do 18. roku życia. 

Osoby młode, bez doświadczenia zawodowego, kobiety czy osoby z niepełnosprawnościami i seniorzy – to najważniejsze grupy, które mają trudną sytuację na rynku pracy. Problemy ze znalezieniem zatrudnienia mogą mieć ponadto korzystający z różnych form pomocy opieki społecznej czy młodzi rodzice, którzy po kilku latach sprawowania opieki nad dzieckiem wracają na rynek. U takich osób aktywizacja zawodowa może dawać najlepsze efekty, rozumiane jako znalezienie stałego zatrudnienia. 

W Polsce kwestie związane z aktywizacją zawodową regulowane są za pomocą przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W ustawie tej wskazano konkretne instytucje wraz z opisem ich działań, jakie mają pomagać osobom bezrobotnym w poszukiwaniu zatrudnienia. 

Przede wszystkim aktywizacją zawodową zajmują się powiatowe urzędy pracy, a właściwie wyodrębnione w nich centra aktywizacji zawodowej, które są wyspecjalizowanymi komórkami organizacyjnymi PUP. Realizują zadania dotyczące usług rynku pracy i jego instrumentów. 

Takie działania wykonywane są często we współpracy z ośrodkiem pomocy społecznej czy centrami usług społecznych. Prócz tego działania aktywizacyjne mogą być zlecane agencjom zatrudnienia, które realizują usługi pośrednictwa pracy. 

Celem aktywizacji zawodowej jest znalezienie pracy dla poszukujących jej. Warto prowadzić zróżnicowane działania z zakresu aktywizacji zawodowej, ponieważ każdy bezrobotny jest inny i może potrzebować innej pomocy w znalezieniu pracy i źródła zarobkowania.