Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach w pracy?

W ofertach pracy często wśród wymogów stawianych potencjalnym kandydatom można znaleźć umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Chodzi o pracę pod presją czasu i wpływem stresu.

Problemy możemy identyfikować jako mniejsze czy większe zagrożenie. Trudności w pracy mogą dotyczyć trudnego klienta, kłopotów z zamówieniem towaru czy półproduktów, ale również konfliktów pomiędzy pracownikami czy pomiędzy nimi a kierownictwem. Grunt to podejść do nich jak do wyzwania, które trzeba podjąć. 

Nie można się poddawać, przerzucać odpowiedzialności za swoje obowiązki na innych albo obwiniać ich o swoje kłopoty. Jeśli pracownik ma umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, nie traci zimnej krwi nawet w najbardziej stresujących chwilach, to jest wysoko ceniony przez swoich przełożonych, ale i podwładnych. 

Pierwszym krokiem na drodze do rozwiązania trudności w pracy jest ich identyfikacja i lepsze poznanie kłopotu, z jakim musimy sobie radzić. Sytuacja trudna występuje wtedy, gdy brakuje równowagi pomiędzy zadaniami, warunkami, czynnościami oraz cechami pracownika, który zmaga się z komplikacjami. Można do nich zaliczyć takie wydarzenia, które cechują się brakiem zaspokojenia potrzeb psychicznych i społecznych, przeciążeniem organizmu, utrudnieniem normalnego funkcjonowania i zagrożeniem. 

Różnego rodzaju konflikty, nieporozumienia, problemy wewnątrz organizacji czy w korespondencji do otoczenia zewnętrznego – to wszystko można określić jako trudne sytuacje w pracy. Mogą one być wywołane wieloma czynnikami, takimi jak:

• Złe stosunki międzyludzkie panujące w miejscu pracy – konflikty społeczne w zakładzie powodują, że atmosfera pogarsza się. Niektóre osoby mogą być odrzucane przez grupę społeczną pracowników. Wywołuje to poczucie stresu.
• Wymuszenie pracy w godzinach nadliczbowych – są one obciążające dla zatrudnionego, dla jego kondycji fizycznej i psychicznej, ale również rzutują na życie prywatne.
• Problemy z klientami.
• Rywalizacja między członkami zespołu.
• Ciągła presja – ze strony przełożonych, partnerów biznesowych, współpracowników. 

Kiedy nie wszystko idzie zgodnie z wcześniej przyjętym planem, pojawiają się komplikacje czy poczucie stresu, to z pewnością możemy powiedzieć, że mamy trudności w pracy.

Jakie są sposoby radzenia sobie z problemami? Nie ma jednej, zawsze dobrej drogi dotarcia do takiego celu.

Radzenie sobie w takich chwilach polega na wyborze przez nas takiego zachowania, które pozwala na przywrócenie stanu bezpieczeństwa czy niedopuszczenie do jego utraty. Większość koncepcji tego, jak radzić sobie z problemami w pracy, sprowadza się do obrania pozycji racjonalnego i celowego zachowania, w wyniku którego dążymy do przekształcenia problematycznej sytuacji w taką, która przestanie być niebezpieczna. 

Można podzielić sposoby radzenia sobie z problemem na dwie grupy, w których strategia zorientowana jest na:

• sam problem, przez co pozwala na rozwiązanie go i zmianę sytuacji na lepszą;
• samego siebie, co pozwala na ochronę siebie poprzez regulację emocji, a takie zachowanie prowadzi do zachowania zasobów. 

W obrębie tych dwóch strategii można wyróżnić działania, jakie podejmowane są w ramach radzenia sobie z pojawiającymi się trudnościami w miejscu pracy. Strategie, dla których osią jest sam problem, dotyczą podejmowania działań w kierunku rozwiązania sytuacji, ale przy jednoczesnym zachowaniu stanowiska. Można również poszukiwać informacji o trudnościach, szukać alternatywnych rozwiązań problemu, a finalnie wybrać najlepsze z nich. 

Strategie rozwiązywania problemów i radzenia sobie z trudnościami zorientowane na obronę samego pracownika obejmują:

• dystansowanie się od trudności,
• poszukiwanie wsparcia poprzez zwrócenie uwagi na własne problemy,
• przewartościowanie sytuacji,
• wzmożoną samokontrolę,
• zachowanie regresywne,
• zaprzeczenie sytuacji trudnej, czyli pomniejszanie jej znaczenia.

Osoba, która musi sobie poradzić z sytuacją trudną w pracy, musi z jednej strony rozwiązać problem, który pojawił się na jej drodze, czyli potraktować go zadaniowo. Z drugiej też poradzić sobie z własnymi emocjami związanymi ze stresem, koniecznością sprostania oczekiwaniom przełożonych i własnym. Musi łagodzić negatywne stany uczuciowe związane z zaistniałą sytuacją. 

Nie tylko twarde umiejętności i kwalifikacje zawodowe są ważne dla firm przy zatrudnianiu nowych pracowników albo przy decydowaniu, który z nich zasłużył i wypracował sobie awans zawodowy. Liczą się także tzw. umiejętności miękkie, dlatego powinniśmy inwestować w ich rozwijanie.

Do kategorii umiejętności miękkich można zaliczyć:

• kreatywność,
• komunikatywność,
• elastyczność,
• umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach,
• umiejętność pracy pod presją czasu i w stresie,
• zdolności negocjacyjne,
• umiejętność współpracy w większej czy mniejszej grupie,
• asertywność,
• zarządzanie sobą i swoim czasem,
• zdolności adaptacyjne,
• posiadanie inteligencji emocjonalnej. 

Umiejętności miękkie można określić jako psychospołeczne dotyczące tak samo sfery osobistej, jak interpersonalnej. 

Zachowanie wewnętrznego spokoju i podejmowanie wyzwania to droga do rozwiązywania problemów w pracy. Umiejętności miękkie, w tym zarządzanie czasem, elastyczność czy zdolności negocjacyjne, a zwłaszcza umiejętność radzenia sobie ze stresem, są kluczowe dla podejmowania wyzwań zawodowych.