Lepszy klimat w miastach Polski Wschodniej

Poprzednie edycje programów niewątpliwie znacznie przyśpieszyły tempo rozwoju makroregionu, wpływając m.in. na rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności czy tworzenie nowych miejsc pracy. Dzięki Funduszom Europejskim miasta wojewódzkie Polski Wschodniej inwestowały w ekologiczny transport miejski, przez co stały się również bardziej przyjazne środowisku, a mieszkańcy mogą po nich podróżować szybciej, bezpieczniej i wygodniej. Wśród zrealizowanych projektów znalazły się nie tylko zakupy nowych, ekologicznych autobusów, trolejbusów czy tramwajów, ale także budowa ścieżek rowerowych i buspasów oraz rozwiązania ułatwiające życie mieszkańcom i podróżnym, jak wypożyczalnie rowerów czy biletomaty.

Nowy program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej swoim zasięgiem obejmie 5 dotychczasowych województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie i – co jest nowością – również regionalną część województwa mazowieckiego. Szczególną uwagą zostaną objęte miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze. W Polsce Wschodniej, na 78 miast średnich, traci je aż 60 z nich. To nowe podejście wynika m.in. z troski o te ośrodki, które w wyniku przemian gospodarczych straciły swoje dotychczasowe przewagi i doświadczają trudności w dostosowaniu się do nowej rzeczywistości. Ważne jest włączenie ich w procesy rozwojowe.

Wsparcie dla miast wynika również z potrzeby odpowiedzi na wyzwania klimatyczne, zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu. Miasta są bowiem szczególnie narażone na skutki zmian klimatu, takie jak powodzie, susze i fale upałów. Wsparcie dla miast ma na celu zarówno łagodzenie skutków zmian klimatu, jak i adaptację do nowych warunków.

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu istnieje wiele inicjatyw, które pomagają miastom w dostosowaniu się do zmian klimatycznych i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Przykłady to programy m.in. wspierające zeroemisyjną mobilność miejską i tworzenie zielono-niebieskiej infrastruktury w miastach w celu ich adaptacji do zmian klimatu. Europejski Zielony Ład stawia też na rozwój inteligentnych miast, które wykorzystują nowoczesne technologie i innowacje dla poprawy zarządzania zasobami miejskimi i podnoszenia jakości życia mieszkańców. Takie wsparcie dla miast przewidziano również w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej. Dlatego w najbliższych latach mieszkańcy miast Polski Wschodniej będą mogli zaobserwować kolejne zmiany w swoim otoczeniu, które nie tylko ułatwią ich codzienne życie, ale pomogą stawić czoła zmianom klimatu.

Najlepiej łatwo, szybko i ze świadomością, że nie ucierpi na tym środowisko naturalne. Umożliwią to z pewnością działania rozwijające zrównoważoną mobilność miejską. Co się kryje za tym tajemniczym określeniem i jakie korzyści mogą odczuć mieszkańcy miast Polski Wschodniej dzięki projektom, które będą mieć szansę na realizację w ramach nowego programu? Zrównoważona mobilność to nic innego jak łączenie, uzupełnianie i usprawnianie przemieszczania się po mieście na różne sposoby, przede wszystkim pieszo, rowerem czy z wykorzystaniem zeroemisyjnego transportu zbiorowego. Oprócz dążenia do zapewnienia pasażerom sprawnego, niezawodnego i bezpiecznego transportu mamy też "z tyłu głowy" chęć sprostania wyzwaniom klimatycznym i środowiskowym. Musi to być więc transport nieszkodzący środowisku przez emisję zanieczyszczeń i hałasu, sięgający po nowoczesne technologie i przyjazny wszystkim odbiorcom, w tym osobom z niepełnosprawnościami.

Już niebawem miasta będą mogły złożyć swoje wnioski o dofinansowanie projektów obejmujących np. zakup zeroemisyjnych środków transportu publicznego, budowę lub przebudowę służącej mu infrastruktury, w tym centrów przesiadkowych, ciągów pieszo-rowerowych a także systemów informatycznych wspierających integrację różnych form przemieszczania się po mieście. Istotne będzie też lepsze zarządzanie ruchem i koordynacja, które ułatwią użytkownikom wygodniejsze planowanie podróży. Wsparcie na realizację takich projektów będą mogły pozyskać zarówno miasta wojewódzkie, jak i miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze z Polski Wschodniej (o liczbie ludności wyższej niż 50 tysięcy, bo takie miasta mają obowiązek organizacji transportu zbiorowego). Konkurs będzie więc skierowany łącznie do 19 miast w Polsce Wschodniej. Za jego organizację odpowiadać będzie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Dzięki nowym rozwiązaniom i możliwościom łączenia różnych form transportu, przemieszczanie się po mieście staje się dużo prostsze. Podróżowanie bez własnego samochodu jest nie tylko wygodniejsze, ale i bardziej ekologiczne. Zmniejszenie ilości zanieczyszczeń powietrza i hałasu wpływa korzystnie nie tylko na środowisko, ale także na nasze zdrowie. Wybór komunikacji miejskiej pozwala nam także zaoszczędzić na zużyciu paliwa i zmniejszyć liczbę wypadków na drogach.

Korzyści z rozwoju transportu zbiorowego odczuwają już m.in. mieszkańcy Olsztyna. Dzięki wsparciu Funduszy Europejskich poprawił się nie tylko ruch w samych mieście – po rozbudowie sieci tramwajowej, budowie buspasów i ścieżek rowerowych – ale także komunikacja międzymiastowa, po zintegrowaniu węzła przesiadkowego przy dworcach PKP i PKS.

Komfort życia, nasze zdrowie i bezpieczeństwo, w obecnych czasach, wiążą się także ze zmianami klimatu. To mieszkańcy miast narażeni są coraz częściej na upały, susze, lokalne podtopienia i powodzie. Aby zapobiegać zmianom klimatu, warto stosować rozwiązania wykorzystujące naszego naturalnego sprzymierzeńca, czyli środowisko. Mowa tu o inwestycjach w tzw. zieloną i niebieską infrastrukturę w mieście, takich jak budowa parków kieszonkowych, zakładanie ogrodów, tworzenie zielonych dachów i fasad oraz zielonych korytarzy, czyli połączeń między terenami zielonymi, a także odbetonowanie istniejących przestrzeni miejskich w celu eliminacji miejskich "wysp ciepła" i ułatwienia wsiąkania wody w grunt. Więcej drzew i roślin tworzy tak potrzebny cień oraz pomoże też poprawić jakość powietrza w mieście. Pierwsze konkursy wspierające powstawanie tzw. zielonej i błękitnej infrastruktury zostaną uruchomione już w lipcu br. Za ich organizację odpowiadać będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej sfinansuje też opracowanie dokumentów planistycznych dotyczących adaptacji miast Polski Wschodniej do zmian klimatu. Nabór na opracowanie tzw. Miejskich Planów Adaptacji zaplanowano jesienią. W konkursie, który organizować będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, mogą wystartować miasta średnie tracące funkcje społeczno-gospodarcze (o liczbie ludności wyższej niż 20 tysięcy, ale nie przekraczającej 100 tysięcy) oraz Mława, Siedlce i Suwałki, jako miasta z obszarów o dużej koncentracji gmin zmarginalizowanych. Pozostałe miasta mogą liczyć na wsparcie FEnIKS oraz programów regionalnych.

Fundusze Europejskie od lat dbają o jakość życia w miastach Polski Wschodniej. Dzięki kolejnym inwestycjom w zrównoważoną mobilność i adaptację do zmian klimatu mieszkańcy makroregionu będą mogli cieszyć się miastami, które będą oferować im coraz lepsze warunki życia. Po więcej informacji na temat wsparcia w programie oraz aktualny harmonogram konkursów zapraszamy na stronę www.fepw.gov.pl