- Jadąc tu rozmawiałem z wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej Valdisem Dombrovskisem. Przekazałem mu decyzję rządu RP, która jest spójna z porozumieniem z rolnikami - powiedział premier podczas piątkowego wystąpienia w Zarannej w woj. łódzkim. Jak dodał, głos Polski, wzmocniony głosami innych państw regionu - Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii - "został wysłuchany w UE i dosłownie w tych dniach zawarte zostanie porozumienie między nami a KE w sprawie rolnictwa".
Szczegóły przedstawił komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski. Poinformował on podczas piątkowej konferencji prasowej w Warszawie, że Polska (i pozostałe kraje, które wprowadziły podobne zakazy) wycofa się z jednostronnej, podjętej bez zgody Unii decyzji o zakazie importu ukraińskich produktów rolnych. Zamiast tego będzie obowiązywał uzgodniony z UE zakaz importu pszenicy, kukurydzy, rzepaku, nasion słonecznika i oleju słonecznikowego do Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii i Bułgarii. Możliwy będzie natomiast tranzyt przez te kraje.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Komisarz wskazał, że "są pozostałe produkty", które były przedmiotem dyskusji między państwami członkowskimi a KE, jak m.in. miód czy drób. - Jest deklaracja KE, że te wszystkie pozostałe produkty, poza tymi pięcioma najbardziej wrażliwymi, będą analizowane i możliwe jest zastosowanie klauzuli bezpieczeństwa, która jest zawarta w tym rozporządzeniu liberalizującym handel z Ukrainą - poinformował Wojciechowski.
Wyjaśnił, że jej zastosowanie oznacza wstrzymanie importu produktów, które obejmie. Podkreślił, że jest to procedura, która z jego inicjatywy została skrócona z 6 do 3 miesięcy. - Po zbadaniu wszystkich danych, które są potrzebne, żeby taką procedurę wszcząć, jest to możliwe. I możliwe są jakieś dalsze zakazy czy ograniczenia handlowe np. przywrócenie taryf - wyjaśnił.
- Ten kryzys był nieunikniony, bo Unia Europejska nie mogła działać prewencyjnie - przekonywał Wojciechowski pytany o to, czy takiego porozumienia nie można było podpisać już w ubiegłym roku i czy zamierza podać się do dymisji.
Unijny komisarz podkreślał też, że "wolny handel z Ukrainą dla całej polskiej gospodarki jest niesłychanie korzystny", jednak uderzył w rolników. - Wolny handel z Ukrainą w 2022 roku zaowocował tym, że Polska ma prawie 4 mld euro nadwyżki handlowej w handlu z Ukrainą. Mówię o ogólnych wielkościach handlowych. Polski eksport na Ukrainę to jest prawie 10 mld euro, polski import z Ukrainy to jest niespełna 6 mld euro. Polski eksport na Ukrainę to jest prawie jedna trzecia całego unijnego eksportu – wyliczał.
Radykalny krok Polski
Przypomnijmy, że od 15 kwietnia zamknięto polską granicę dla zbóż i towarów przywożonych z Ukrainy. Była to jednostronna decyzja Polski - tymczasem ustalenia dotyczące ograniczeń w handlu muszą być podejmowane przez całą Wspólnotę.
Możliwy jest natomiast tranzyt przez nasz kraj. 18 kwietnia minister rolnictwa Robert Telus poinformował, że ukraińskie zboże przejeżdżające przez Polskę będzie konwojowane i monitorowane systemem SENT. - Udało się doprowadzić do takich mechanizmów, które spowodują, że żadna tona zboża (z Ukrainy - przyp. red.) nie zostanie w Polsce, że towary będą przewożone tranzytem przez Polskę - tłumaczył Telus.
Pod koniec marca premierzy Polski, Słowacji, Rumunii, Bułgarii i Węgier wysłali do przewodniczącej Komisji Europejskiej list ws. ukraińskiego zboża. Domagali się w nim pilnej interwencji Ursuli von der Leyen.
W środę 19 kwietnia Ursula von der Leyen w odpowiedzi przedstawiła propozycje w tej sprawie. Jak powiedziała rzeczniczka KE Dana Spinant, Komisja przygotowuje drugi pakiet pomocy dla rolników o wartości 100 mln euro. Druga propozycja to "podjęcie działań zapobiegawczych w sprawie obowiązujących zasad handlu zbożem". - Dotyczyć będą w szczególności pszenicy, kukurydzy, słonecznika i rzepaku - wskazała. Po trzecie, KE zapowiedziała rozpoczęcie dochodzenia w sprawie innych "wrażliwych produktów", które trafiają z Ukrainy do UE.
Będzie wsparcie dla rolników
W ubiegły piątek rząd przyjął pakiet rozwiązań prawnych zakładający pomoc dla rolników. - Przeznaczamy największe w historii wsparcie dla rolnictwa - przekazał Mateusz Morawiecki. Ma być ono warte około 10 mld zł. Premier poinformował, że rząd podniesie kwotę zwrotu akcyzy za litr oleju napędowego z 1,20 zł do 1,46 zł i wystąpi do Komisji Europejskiej o zgodę na przeznaczenie kolejnych 54 groszy do litra oleju napędowego. - Za paliwo zakupione od 1 lutego do 31 lipca każdy rolnik otrzyma dodatkową pomoc w wysokości 54 gr na litr oleju - powiedział.
- Rolnicy, którzy sprzedali pszenicę lub kukurydzę w terminie od 1 grudnia 2022 do 14 kwietnia tego roku, otrzymają wyrównywanie, które pozwoli utrzymać płynność finansową i zagwarantuje wyższą opłacalność całej produkcji rolnej - dodał Morawiecki.
