Rosną długi najstarszych Polaków. Na koniec listopada 2024 r., według danych BIG InfoMonitor, wynosiły blisko 12 mld zł. Są to m.in. raty pożyczek, kredytów, nieopłacony na czas czynsz, opłaty sądowe i rachunki, np. za telefon. Zadłużonych jest 370 tys. osób w wieku 65+, co oznacza zmniejszenie się tej liczby o ponad 24,7 tys. osób.
Wzrosła o 2,8 tys. zł przeciętna wartość przeterminowanego zadłużenia na osobę, osiągając 32,2 tys. zł. Zaległe zobowiązania np. z tytułu mediów i czynszu zaliczyły spadek r/r o prawie 27 mln zł (0,5 proc.) do poziomu 4,88 mld zł. Dotyczą one ponad 219 tys. osób. Przeciwnie do zadłużeń związanych z niespłaconymi w terminie kredytami i pożyczkami. Te wzrosły w ciągu roku o 356,6 mln zł (5,3 proc.) i na koniec listopada 2024 r. wyniosły ponad 7 mld zł. Dotyczą one 207 tys. seniorów.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Najwięcej zadłużonych seniorów mieszka w woj. kujawsko-pomorskim (prawie 65 osób z zaległymi długami na 1000 wszystkich emerytów) i zachodniopomorskim (ponad 64 osoby na 1000 wszystkich emerytów). Kolejno są woj. dolnośląskie (63 osoby na 1000 wszystkich emerytów) i Śląsk (z mniej niż 63 osobami na 1000 wszystkich emerytów).
Z kolei najmniej z nich mieszka na Podkarpaciu prawie 28 osób na 1000), Podlasiu (32 osoby na 1000), Małopolsce (prawie 38 osób na 1000) i Lubelszczyźnie (prawie 39 osób na 1000). Ponadto w każdym badanych województw spadła liczba seniorów z długami na 1000 mieszkańców w wieku 65+. Najwyższy był on w woj. dolnośląskim (o 5,7 pkt), śląskim (o 5,5 pkt) oraz kujawsko-pomorskim (o 4,9 pkt).
Mazowsze, Śląsk i Dolny Śląsk to regiony, gdzie seniorzy borykają się z największym ciężarem niespłaconych na czas zobowiązań - ich łączny dług sięga odpowiednio ponad 2,5 mld zł, 1,5 mld zł i 1 mld zł. "Bardziej optymistycznie" sytuacja wygląda na Podlasiu, Opolszczyźnie i Ziemi Świętokrzyskiej, gdzie dług wyniósł między 190 mln zł a 242 mln zł.
Autorzy raportu podali też, że największy wzrost zadłużenia r/r odnotowano w woj. zachodniopomorskim (10,6 proc.), mazowieckim (9,2 proc.), świętokrzyskim (4,6 proc.) i lubelskim (4,3 proc.). Spadki natomiast odnotowano na Śląsku, Opolszczyźnie, Kujawach i Podkarpaciu, wyniosły od 1,4 proc. do 4,3 proc.
Seniorzy martwią się o sytuację materialną
Zgodnie z wynikami badania, które opisano w raporcie Big InfoMonitor, większość osób w wieku 65 plus uważa, że ich kondycja finansowa pozostanie bez zmian (39 proc.). Z kolei 22 proc. spodziewa się nieznacznego pogorszenia, a co szósty senior obawia się jej znacznego pogorszenia. Niewielkiej poprawy spodziewa się 8 proc., a nikt nie wierzy w zdecydowaną zmianę na lepsze.
Ponadto 49 proc. badanych seniorów uważa, że najważniejsze do poprawy ich sytuacji finansowej będzie ograniczanie zbędnych i impulsywnych wydatków do minimum. O poszukiwaniu promocji i atrakcyjnych cenowo ofert wspomina 36 proc. badanych w tej grupie wiekowej.
Co piąty twierdzi, że zamierza gromadzić oszczędności. Na tle pozostałych grup wiekowych, odsetek odpowiedzi seniorów zdecydowanie jest niższy w przypadku wskazań na oszczędności, a wyższy w porównaniu z innymi w odniesieniu do pytania o ograniczanie wydatków - zauważył BIG InfoMonitor.
Dodał, że "niewielki odsetek" bo 2 proc. osób w tym wieku chce poszerzyć swoją wiedzę finansową. W pozostałych grupach wiekowych wynosi on 13 proc. Z kolei 30 proc. seniorów nie planuje podejmować żadnych działań w celu poprawy swojej sytuacji materialnej.
Większość respondentów w tej grupie (79 proc.) nie zamierza zwiększyć swoich dochodów w 2025 r., a co dziesiąta osoba planuje znaleźć dodatkowe źródło utrzymania. Podobny odsetek (11 proc.) chce sprzedać zbędne rzeczy. Zmiany pracy nie planuje żaden z nich, co wynika "z faktu, że większość z nich jest już na emeryturze".
Grupa najbardziej podatna na skutki zmian gospodarczych
W ocenie, cytowanego w komunikacie, prof. SGH dr hab. Waldemara Rogowskiego, wzrost kosztów życia, wysoki poziom oprocentowania kredytów i pożyczek oraz inflacja to czynniki, które szczególnie dotykają osoby w wieku 65 plus, dla których głównym źródłem utrzymania są tylko stałe świadczenia emerytalne.
Ekspert zauważył, że z badania wynika też, że sytuacja finansowa jest źródłem niepokoju dla 72 proc. seniorów.
Ta grupa wiekowa, z ograniczonym dostępem i chęcią do szukania dodatkowych źródeł dochodu, jest bardziej podatna na skutki zmian gospodarczych - wskazał analityk.
Powołując się na dane Głównego Urzędu Statystycznego, autorzy raportu zauważyli, że w Polsce rośnie grupa osób w wieku 65 lat i więcej. W 2023 roku zwiększyła się o 197 tys. osób do ponad 7,5 mln. Stanowi to 20,1 proc. ogólnej liczby ludności w Polsce. Postępowanie procesu starzenia się polskiego społeczeństwa - w ocenie autorów - jest "efektem zarówno wydłużającej się średniej długości życia, jak i niskiej dzietności". Obecnie indeks starości wynosi 133. Oznacza to, że na każde 100 dzieci w wieku 0–14 lat przypada już 133 seniorów.
Badanie "Noworoczne plany finansowe Polaków" zrealizowane metodą CAWI przez Quality Watch na zlecenie BIG InfoMonitor, na próbie 1061 pełnoletnich Polaków w grudniu 2024 r.
