Trzęsienie ziemi w LOT. Nadchodzą wstrząsy wtórne

W tle wydarzeń wokół LOT-u i Polskiej Grupy Lotniczej, szykuje się też próba sił pomiędzy KO a Polską 2050 w sprawie odpolitycznienia państwowych spółek.

Michał Fijoł został odwołany ze stanowiska prezesa PLL LOT we wtorek - w dniu, w którym rząd zdecydował, że Polska Grupa Lotnicza, do której należy LOT, trafi pod nadzór Ministerstwa Infrastruktury, na którego czele stoi Dariusz Klimczak z PSL. Money.pl poinformował o dymisji jako pierwszy.

Potem doszły kolejne rewelacje - że dymisja prezesa LOT może być prawnie nieskuteczna, bo w nieprawidłowy sposób zwołano posiedzenie rady nadzorczej spółki (nieoficjalnie wiadomo, że chodzi m.in. o niepełną liczbę członków rady nadzorczej PLL LOT, którzy głosowali za podjęciem uchwały o odwołaniu Fijoła).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Taka też ma być linia obrony prawników zdymisjonowanego prezesa. Wydaje się, że przynajmniej częściowo jest ona podzielana przez rządzących. W środę minister aktywów państwowych Jakub Jaworowski mówił: "jesteśmy w drobnym problemie formalnym". Miał na myśli to, że trzęsienie ziemi w LOT nastąpiło w sytuacji, gdy spółka trafiła pod nadzór MI. Sprawę dymisji prezesa narodowego przewoźnika określił jako "bulwersującą".

Jak słyszymy trwają teraz dyskusje dotyczące po pierwsze - tego, czy i jak sytuację w LOT "odkręcić", a po drugie - by politycznie rozliczyć winnych całego zamieszania.

Z naszych nieoficjalnych rozmów wynika, że między resortem aktywów państwowych a resortem infrastruktury prowadzone są rozmowy o tym, jak wyjść z tego "drobnego problemu formalnego". Jak mówi nam rządowy rozmówca, jedna z wersji zakłada uznanie decyzji rady nadzorczej za "niebyłą" i pozostawienie prezesa Fijoła na stanowisku, przynajmniej przez jakiś czas.

Ale, jak słyszymy, ta formuła może być równie kłopotliwa prawnie, co ta, na podstawie której prezesa odwołano. Stąd wersja druga - że Fijoł został odwołany skutecznie i trzeba odwołaniu rozpisać szybki konkursu na stanowisko prezesa LOT. - I wtedy niech Fijoł wystartuje - mówi nasz rozmówca. Pytanie jednak o sens konkursu w sytuacji, gdyby tą drogą Fijoł wrócił na stanowisko.

Decyzja o odwołaniu prezesa jest moim zdaniem nieważna. To ewidentne złamanie kodeksu spółek handlowych. W końcu jeden z członków rady wypowiada się jasno, że nie został prawidłowo poinformowany o zwołaniu posiedzenia - mówi Adrian Furgalski z Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

- To ostatni krzyk głupoty paru osób, zwłaszcza że była wiedza, że szykowane jest rządowe rozporządzenie o zmianie nadzorcy. Złamano jasne wskazania premiera, że żadnych zmian na stanowisku prezesa spółki ma nie być na czas przeniesienia nadzoru do Ministerstwa Infrastruktury - dodaje.

Na razie decyzje zapadły w stosunku do rady nadzorczej Polskiej Grupy Lotniczej. Resort infrastruktury odwołał większość rady nadzorczej Polskiej Grupy Lotniczej, która ma 30 proc. udziałów w LOT. Stanowiska stracili przewodniczący Michał Paziewski, wiceprzewodniczący Sebastian Mikosz, a także Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek i Barbara Dąbrowska. Nowym przewodniczącym został Łukasz Chaberski. - Pytanie, co z radą nadzorczą samej spółki LOT, bo to tam zapadły decyzje o odwołaniu prezesa - zastanawia się rozmówca z rządu.

Zdaniem osoby zorientowanej w sytuacji dalsze rozliczenia w grupie to kwestia czasu.

Idą od góry do dołu. W każdej ze spółek sporo osób będzie za chwilę szukało pracy - uważa rozmówca money.pl.

Zwraca uwagę, że w czwartek na stronie internetowej Polskiej Grupy Lotniczej w zakładce "zarząd" nie widnieją już żadne nazwiska. Szybko okazało się dlaczego - jak dowiedział się money.pl, cały zarząd PGL został odwołany.

W całej sprawie istotny jest także kontekst polityczny, a tu - jak słyszymy - może nastąpić ciąg dalszy historii.

Ktoś ewidentnie zagrał na aferę, wykorzystał zamieszanie związane z przeniesieniem nadzoru nad całą grupą. Tego nie można tak zostawić - uważa polityk koalicji rządzącej.

Politycy KO i PSL spodziewają się, że do końca tygodnia mogą zapaść jakieś decyzje na najwyższym szczeblu. - Niewykluczone, że w piątek ktoś poleci - przyznaje jeden z ludowców. To samo słyszymy od rządowego rozmówcy z Koalicji Obywatelskiej.

- Czekamy, aż kierownik (premier Tusk - przyp. red.) wróci do kraju - zastrzega. W czwartek szef rządu przebywał jeszcze w Szwecji, a jego powrót zaplanowano na popołudnie. Rozmówca z jego otoczenia sugeruje, że na razie nie ma decyzji, co dalej w sprawie LOT.

Kto nie może być pewien swojego stanowiska? Nasi rozmówcy z różnych ugrupowań koalicyjnych najczęściej wskazują na wiceministra aktywów państwowych Jacka Bartmińskiego, z nadania Polski 2050. - On od dawna chciał się pozbyć Fijoła. Bartmiński to człowiek Sebastiana Mikosza (byłego prezesa PLL LOT, obecnie szefa Poczty Polskiej) - zwraca uwagę rozmówca z koalicji rządzącej.

Sam Fijoł związany jest z PLL LOT od stycznia 2016 r. - najpierw jako pełnomocnik zarządu ds. handlowych, a od marca 2017 r. jako członek zarządu ds. handlowych. Rada nadzorcza LOT-u powołała go na stanowisko prezesa spółki w czerwcu 2023 r.

- Wokół Fijoła sytuacja była od dawna mocno napięta. Pojawił się w LOT za rządów PiS, w środowisku koalicji rządzącej pojawiły się argumenty, dlaczego on ma mieć fory, skoro wszystkich w spółkach się wymienia - wskazuje rozmówca znający kulisy sprawy.

Z kolei rozmówca z otoczenia Sebastiana Mikosza przekonuje nas, że były prezes LOT nie wiedział nic o szykowanej dymisji Michała Fijoła.

Nie wszyscy są jednak przekonani, że do dymisji w MAP dojdzie. - Na gorąco to wiceminister by wyleciał, a po dwóch dniach, to nie wiem - przyznaje rozmówca z KO. Inny rozmówca znający realia branży lotniczej wskazuje, że w środowisku krążą dwie wersje. Według pierwszej wiceminister Bartmiński pozbył się prezesa LOT "rzutem na taśmę", korzystając z zamieszania wynikającego ze zmiany rządowego nadzorcy.

Ale druga wersja mówi, że za dymisję odpowiadają ludowcy, którzy - w imię konsolidacji spółek ze względu na kontynuację projektu Centralnego Portu Komunikacyjnego - właśnie wzięli flagową spółkę lotniczą pod swój parasol. - Kilka tygodni wcześniej do zarządu spółki powołano dwóch członków, w tym Jerzego Kurellę, który ma teraz pełnić obowiązki prezesa LOT. Na rynku mówi się, że odwołanie Fijoła to był ruch ze strony ludowców. Była chrapka na ten LOT i ludowcy go w końcu dostali - przekonuje jeden z naszych rozmówców.

W formacji Szymona Hołowni, choć słychać sporo zastrzeżeń do Jacka Bartmińskiego, raczej nastawiają się na obronę własnego wiceministra. Rozmówca z tej partii twierdzi, że nie słyszał nic o jego rychłej dymisji.

Gdyby coś takiego się wydarzyło, to musiałby to być akt zemsty za projekt profesjonalizacji zarządzania spółkami. Ze zmianą Fijoła ani Bartmański, ani nikt z Polski 2050 nie ma nic wspólnego - zapewnia polityk partii Hołowni.

Wśród ludzi Szymona Hołowni teoria o tym, że to zemsta za procedowanie ich projektu o odpolitycznieniu państwowych spółek pomimo sprzeciwu KO i PSL staje się coraz bardziej powszechna. Tym bardziej że w środę szef MAP Jakub Jaworowski wyszedł z projektem Kodeksu Dobrych Praktyk Nadzoru Właścicielskiego, który ma ustanowić "jasne, przejrzyste i nowoczesne standardy zarządzania spółkami Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz ich spółkami zależnymi". W Polsce 2050 odbierane jest to jako konkurencyjna inicjatywa (choć Jaworowski zapowiadał ją już wcześniej).

- Przypominam jednak, że ustawa jest ważniejsza niż kodeks dobrych praktyk - ironizuje działacz partii Hołowni. W MAP trwają jednak także prace nad projektem nowelizacji ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym. "Celem wspomnianych działań ma być profesjonalizacja nadzoru właścicielskiego tak, aby nie powtórzyły się nieprawidłowości zidentyfikowane w czasie audytów przeprowadzonych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa" - informuje resort.

Tomasz Żółciak i Grzegorz Osiecki, dziennikarze money.pl.