W najnowszym, sierpniowym wydaniu "Miesięcznika Makroekonomicznego PIE" opublikowanym we wtorek, wskazano, że w Polsce stopa oszczędności w ostatnich dwóch latach była niska na tle historycznych standardów. Obecnie możemy jednak zaobserwować jej wzrost, co związane jest z rosnącymi realnymi wynagrodzeniami. Mimo wszystko, autorzy raportu podkreślają, że oszczędności w Polsce w stosunku do dochodów nadal są ponad trzykrotnie niższe niż w krajach Europy Zachodniej.
Pandemia w 2020 r. przyniosła ograniczone możliwości konsumpcji oraz hojne wsparcie finansowe, co sprzyjało gwałtownemu wzrostowi oszczędności wśród gospodarstw domowych w strefie euro. Stopa oszczędności w drugim kwartale 2020 r. wzrosła tam do 25,1 proc., podczas gdy w Polsce było to 20 proc.
Jednak wskutek wysokiej inflacji po pandemii oszczędności zaczęły się ponownie kurczyć, a w drugim kwartale 2022 r. stopa spadła do 12,75 proc., wracając do poziomów sprzed pandemii - podaje raport.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"W 2024 r. obserwujemy ponowny wzrost wartości oszczędności, dzięki rosnącym wynagrodzeniom oraz powiększaniu buforów finansowych, w odpowiedzi na niepewność gospodarczą, o której przypomniały doświadczenia z ostatnich lat" - podkreślono w publikacji.
W Grecji jest ujemna stopa oszczędności
W Europie poziom stopy oszczędności jest zróżnicowany. Najwyższa stopa w pierwszym kwartale 2024 r. była w Niemczech i wyniosła 21,2 proc.; na Węgrzech wyniosła 19,5 proc., a w Czechach 17,8 proc. W Grecji zanotowano ujemną stopę oszczędności, wynoszącą -5,6 proc.
"W Polsce stopa oszczędności pozostaje niska. W I kw. 2024 r. stopa oszczędności gospodarstw domowych wyniosła 4,9 proc." - wskazuje raport. Oznacza to, że jest ponad trzykrotnie niższa od średniej strefy euro i jedną z najniższych w Europie.
Analitycy PIE zwracają uwagę, że niska stopa oszczędności była zauważalna również przed pandemią, od 2002 r. Ich zdaniem, umiarkowane dochody oraz niska wiedza finansowa Polaków są podstawowymi przyczynami tej sytuacji.
"Spadająca skłonność do oszczędzania ma również związek z okresami obniżania stóp procentowych, które zmniejszają atrakcyjność lokat" - dodali. Z danych Eurostatu wynika, że w Polsce jedynie 4,87 proc. gospodarstw domowych inwestuje swoje środki, podczas gdy średnia dla UE wynosi 9 proc.
"W grupie 15 krajów, dla których dostępne są dane, Polska zajmuje 3. najniższą pozycję. W ostatnich latach nadwyżki finansowe były głównie zgromadzone w słabo oprocentowanych depozytach bieżących. W Polsce brakuje oszczędności długoterminowych" - oceniają analitycy PIE.
