Za niezgodny z konstytucją Trybunał Konstytucyjny uznał przepis z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Norma dotyczy ogólnej zasady określania wysokości opłaty za pomoc prawną świadczoną przez adwokata z urzędu i przewiduje wynagrodzenie niższe niż dla pełnomocników z wyboru.
Stawki dla adwokatów do zmiany. Jest wyrok TK
TK wyraził pogląd, że wybór metody ustalania stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika – tak z wyboru, jak i z urzędu, należy do normodawcy korzystającego ze znacznej swobody regulacyjnej. Swoboda ta jednak nie może polegać na arbitralności w "kształtowaniu treści i granic poszczególnych praw majątkowych spełniających identyczne funkcje i chroniących podobne interesy".
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Trybunał zwrócił uwagę na szczególny status adwokata jako osoby wykonującej zawód zaufania publicznego. Podkreślił, że niezależnie, czy adwokat jest ustanowiony z urzędu, czy z wyboru, wykonuje on takie same lub podobne czynności oraz gwarantuje stronom dostęp do sądu w celu realizacji ochrony ich praw.
Zróżnicowanie stawek za wykonywanie tych samych czynności narusza gwarancje równej ochrony praw majątkowych w związku z zasadą równego traktowania przez władze publiczne - stwierdził TK.
Dodał, że "sposób ustanowienia adwokata nie jest cechą relewantną z punktu widzenia regulacji dotyczących wynagrodzenia" i nie ma wpływu na zakres czynności pełnomocnika ani na sposób ich wykonywania.
Trybunał ocenił, że adwokatom niezależnie od sposobu ustanowienia powinno przysługiwać wynagrodzenie tej samej wysokości.
Problem zróżnicowania wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych w zależności od tego, czy świadczą pomoc z urzędu, czy na podstawie umowy, był przedmiotem oceny TK w wyrokach wydanych na przestrzeni ostatnich lat. To kolejny wyrok dotyczący tej kwestii. Trybunał zaznaczył, że wymagane są zmiany legislacyjne.
Skutkiem wyroku jest utrata mocy obowiązującej zaskarżonej normy.
Wyrok jest ostateczny i podlega niezwłocznemu ogłoszeniu Dzienniku Ustaw RP.
Trybunał orzekł w tej sprawie w trzyosobowym składzie sędziowskim, któremu przewodniczył sędzia Jakub Stelina.
