Polski Instytut Ekonomiczny w najnowszym wydaniu swojego tygodnika poruszył kwestię starzenia się społeczeństwa. Jak będzie zmieniał się w Polsce i co wyniknie z tego dla rynku pracy?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Tak będzie starzeć się polskie społeczeństwo
Autorzy publikacji odnotowują, że w Polsce obserwujemy coraz szybciej postępujący proces starzenia się społeczeństwa. Jak wskazują dane GUS, od 1990 r. wielkość współczynnika dzietności kształtuje się poniżej 2, a więc nie gwarantuje prostej zastępowalności pokoleń.
Wzrasta też udział najstarszych w ogólnej populacji. W latach 2000-2022 odsetek osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety – 60 lat i więcej, mężczyźni – 65 lat i więcej) w populacji zwiększył się z 15 proc. do ponad 23 proc - czytamy w opracowaniu.
PIE wylicza, też, że prognozowany odsetek osób w wieku 45-64 lata wśród ludności w wieku produkcyjnym w 2023 r. w Polsce wynosi 40 proc. W roku 20240 ma jednak wynieść 48,4 proc.
"Zatrudnienie gwałtownie spada po 50 roku życia"
Postępujące starzenie się społeczeństwa będzie miało konsekwencje. Zmieni się bowiem także struktura wieku grupy produkcyjnej, a więc potencjalnej siły roboczej. W krajach OECD już zwiększa się udział osób w wieku 45-64 lata w ogóle ludności w wieku produkcyjnym (15-64 lata).
Zdaniem autorów raportu rynek pracy nie wykorzystuje potencjału przedstawicieli tej grupy wiekowej.
W krajach OECD zatrudnienie jest najwyższe wśród osób liczących ok. 45 lat, a następnie gwałtownie spada po 50. roku życia. Badania ankietowe przeprowadzone wśród menadżerów z ośmiu wybranych krajów OECD dowodzą, że wciąż utrzymują się stereotypy ukazujące starszych pracowników jako mniej zdolnych do nauki i adaptacji do nowych technologii.
Problem na całym świecie
Ci sami ankietowani przyznają jednak, że zatrudniani przez nich pracownicy powyżej 45. roku życia radzą sobie równie dobrze, a niekiedy nawet lepiej niż ich młodsi koledzy. Badanie PIE potwierdza, że zjawisko dyskryminacji ze względu na wiek występuje także na polskim rynku pracy.
Problem nie dotyczy tylko Polski. Jak piszą autorzy tygodnika, na świecie wzrasta zarówno liczba osób starszych, jak i ich udział w populacji. Proces starzenia się społeczeństwa w pierwszej kolejności rozpoczął się w krajach o wysokim dochodzie, jednak, jak wskazuje WHO, obecnie to w krajach o niskim i średnim dochodzie najbardziej widoczne są zmiany w rozkładzie wieku populacji.
Według danych WHO, w 2020 r. liczba osób w wieku 60 lat i starszych przewyższyła liczbę dzieci w wieku poniżej 5 lat, a w latach 2015-2050 odsetek światowej populacji w wieku powyżej 60 lat wzrośnie z 12 proc. do 22 proc.