W ustawie budżetowej za 2015 rok Ministerstwo Finansów zakładało, że z dywidend od spółek zgarnie 6,3 mld zł. Zamieszanie wokół franka szwajcarskiego może te plany pokrzyżować. Pod znakiem zapytania stoi kilkaset milionów złotych dywidendy z PKO BP i miliony podatku dochodowego, którego banki - jeśli KNF zablokuje im wypłaty dywidendy - nie wpłacą do budżetu.
Zamieszanie z dywidendami - mBank musiał nawet z tej okazji przerwać walne zgromadzenie - zaczęło się od rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego. KNF chce, by banki utrzymały minimum wymagań kapitałowych. By te wymagania spełnić, banki prawdopodobnie będą musiały większą część wypracowanego zysku zachować, zamiast przekazywać akcjonariuszom.
Powodem rekomendacji jest błyskawiczny wzrost kursu franka szwajcarskiego względem złotego, po styczniowej deklaracji Narodowego Banku Szwajcarii, że przestaje bronić ustalonego maksymalnego kursu 1,20 franka za euro. Zagrożenie wypłacalności dużej grupy klientów banków ze zrozumiałych względów wywołało zainteresowanie KNF. Komisja zaleciła, by zabezpieczeniem powstałego ryzyka niespłacalności kredytów było niewypłacenie dywidendy z zysku za 2014 rok.
Zalecenie KNF działa wbrew oczekiwaniom Skarbu Państwa, który szykuje się do wyjścia z unijnej procedury nadmiernego deficytu. Korekty w systemie Otwartych Funduszy Emerytalnych już sprawiły, że deficyt się obniżył, ale do zejścia poniżej progu 3 proc. PKB jeszcze brakuje 2-3 pkt proc. Brak wpływów z dywidend ten plan utrudni.
Jak podliczył Money.pl w ostatnich pięciu latach do budżetu wpływało z dywidend średnio 6,1 mld zł, czyli 2,2 proc. wszystkich wpływów. Rok 2014 był pod tym względem akurat słabszy, bo państwo zebrało od swoich spółek tylko 4,2 mld zł. Co nie przeszkodziło ministerstwu, by na 2015 r. założyć wpływy o 2 mld zł wyższe.
| Dochody budżetu z dywidend | |||
|---|---|---|---|
| Dywidendy ze spółek Skarbu Państwa wpłacone do budżetu (mld zł) | dochody budżetowe ogółem (mld zł) | dywidendy jako procent dochodów państwa | |
| 2015 | 6,25 | 297,20 | 2,10 |
| 2014 | 4,16 | 283,54 | 1,47 |
| 2013 | 7,05 | 279,15 | 2,53 |
| 2012 | 8,21 | 287,60 | 2,85 |
| 2011 | 6,12 | 277,56 | 2,21 |
| 2010 | 4,98 | 250,30 | 1,99 |
Źródło: Ministerstwo Finansów, dane za 2015 r. z ustawy budżetowej, za 2010-2014 z wykonania budżetu
PKO BP współwinny niższym dochodom budżetu
Na słabsze dochody złożyła się między innymi dużo niższa wypłata z zysku od największego banku w kraju, czyli PKO BP. Skarb państwa ma w banku ponad 31 proc. akcji, a PKO BP przez ostatnich pięć lat zasilał budżet wypłatą średnio 600 mln zł. W zeszłym roku - było to niecałe 300 milionów.
W raporcie rocznym za 2014 roku bank wykazał 3,1 mld zł zysku netto, czyli poziom podobny jak rok wcześniej. Gdyby KNF zablokowała wypłatę dywidendy, Skarb Państwa będzie uboższy przynajmniej o 300 mln zł.
| Zyski i dywidendy płacone przez PKO BP | |||
|---|---|---|---|
| Zysk netto | dywidenda wypłacona łącznie (mln zł) | część przypadająca skarbowi państwa (mln zł) | |
| 2014 | 3 079,47 | 937,50 | 294 |
| 2013 | 3 233,76 | 2 250,00 | 706 |
| 2012 | 3 582,64 | 1 587,50 | 498 |
| 2011 | 3 953,62 | 2 475,00 | 777 |
| 2010 | 3 311,21 | 2 375,00 | 746 |
Źródło: PKO BP
- Rekomendacja KNF jest jasna - wskazuje w rozmowie z Money.pl Michał Fidelus, analityk Domu Inwestycyjnego Investors. - Jeśli spojrzymy na wskaźniki kapitałowe PKO BP, to są one jedynie nieznacznie powyżej minimalnych ustalonych przez KNF poziomów: Na koniec 2014 r. jednostkowy współczynnik Tier I w PKO BP wynosił 12,1 proc., a CAR (współczynnik adekwatności kapitałowej - przyp. red.) 13,4 proc. podczas gdy minimalne wymagane przez KNF poziomy to odpowiednio 12,0 proc. oraz 12,5 proc. Jeżeli ze względu na istotne zaangażowanie banku w kredyty w CHF, KNF zaleci stosowanie dodatkowych buforów, bądź zwiększonych wag ryzyka, dywidenda w PKO BP może stanąć pod znakiem zapytania.
PKO BP jest mocno zaangażowany w kredytowanie we frankach szwajcarskich. Na koniec ubiegłego roku kredyty w tej walucie stanowiły aż 16 proc. aktywów banku. Pozycja walutowa PKO BP w kredytach w CHF wzrosła tylko w ostatnim roku o aż 57 proc. Łącznie kredyty i pożyczki udzielone klientom banku w tej walucie osiągnęły na koniec 2014 roku poziom 31 mld zł.
- Warto pamiętać, że wskaźniki kapitałowe na koniec 2014 r. nie uwzględniają wyniku wypracowanego przez bank w drugim półroczu zeszłego roku - informuje Fidelus. - Ponadto, ostatni komunikat banku sugeruje, że PKO BP chce pozostać instytucją regularnie dzielącą się zyskiem z akcjonariuszami.
W tym tygodniu w komunikacie bank podał, że decyzja o wypłacie z zysku należy do walnego zgromadzenia, a bank będzie jedynie działał w granicach swoich kompetencji.
- Z jednej strony mamy rekomendację KNF, z drugiej potencjalnie wyższe wskaźniki kapitałowe po zaliczeniu wynik drugiego półrocza oraz silną chęć zarządu do wypłaty dywidendy - podsumowuje Fidelus. - Uważam, że w obecnej sytuacji na dywidendę bank może przeznaczyć do 30 procent ubiegłorocznego wyniku, czyli około 900 mln zł (dywidenda podobna jak rok wcześniej - przyp. red.).
Czy w ogóle jest możliwe, żeby PKO BP zignorowało rekomendację KNF i wypłaciło dywidendę wbrew jego zaleceniom?
- Z pewnością bank będzie brał pod uwagę zalecenia regulatora. Ostatecznie jednak decyzja należy do akcjonariuszy - twierdzi Fidelus.
Państwo straci też na podatku od dywidend
Trzeba też zaznaczyć, że dywidenda to jedno. Drugą kwestią jest jeszcze podatek od dywidendy. Wypłacając w ubiegłym roku akcjonariuszom 937,5 mln zł brutto, oprócz przypadającej skarbowi państwa jako akcjonariuszowi 31 proc. tej kwoty (294 mln zł), PKO BP musiał przekazać do budżetu 19 proc. całości dywidendy jako podatek dochodowy (178 mln zł). Skarb Państwa zarobił więc na całej operacji łącznie 472 mln zł, z czego 178 mln zł podatku od dywidend zaksięgowano jako dochody z PIT lub CIT.
Jeśli rekomendacja KNF przełoży się na zmniejszone kwoty wypłat z zysków banków, to spadną też i przychody z podatków dochodowych. Nie tylko deklarowane w ustawie budżetowej 6,3 mld zł wpływów z dywidend, ale też i 44,4 mld zł dochodu z PIT oraz 24,5 mld zł z CIT mogą się okazać konieczne do korekty w dół.
Zysk netto sektora bankowego wyniósł w 2014 r. 16,2 mld zł. Jeśli założyć, że 80 proc. zysków banków trafi na dywidendę, czyli 13 mld zł, to 19-proc. podatek dochodowy od tej kwoty (PIT i CIT) wynosi 2,5 mld zł. Gdyby decyzja KNF uszczupliła dywidendy wszystkich banków choćby o jedną dziesiątą, oznaczałoby to stratę około 250 mln zł dla budżetu państwa w podatkach dochodowych. Wszystko przez jednego franka szwajcarskiego.
Czytaj więcej w Money.pl