Portal wyborcza.biz opisuje przykłady botów zachwalających rządowy program Kredyt na Start. Jeden z nich - użytkownik Fiołek na portalu X - przekonuje: "Popieram pozostawienie rynku mieszkań bez regulacji flippingu. Dzięki flipperom podaż gotowych do wprowadzenia się mieszkań jest raczej zapewniana".
Jego aktywność online rozpoczęła się 25 czerwca, koncentrując się na promowaniu programu Kredyt na Start jako sposobu na poprawę sytuacji na rynku mieszkaniowym. Przykładowo, w ciągu pierwszego dnia działania Fiołek zamieścił 19 takich (lub nieznacznie zmienionych) wpisów w różnych wątkach dotyczących Kredytu na Start (pisownia oryginalna): "Kredyt na Start raczej zwiększy dostępność mieszkań własnościowych wielu kredytobiorcom! To raczej jest społecznie korzystna inicjatywa. Apeluję raczej o nieodbieranie Polkom i Polakom szansy na własne mieszkanie! Popieram Kredyt na Start!" - czytamy.
Podobne opinie zamieszczały również inne konta o nazwach związanych z roślinami - informuje wyborcza.biz.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Program Kredyt na Start budzi kontrowersje od samego początku. Pojawiają się głosy, że ten podniesie jedynie ceny mieszkań i nie poprawi sytuacji mieszkaniowej Polaków. Jak możemy przeczytać, w miejscach, gdzie użytkownicy wyrażali swoje wątpliwości wobec programu Kredyt na Start, w ostatnich tygodniach pojawiły się odpowiedzi zachęcające do programu. Te wpisy pochodziły od świeżo utworzonych kont z jednym obserwatorem.
Na przykład, gdy użytkownik Wielki Przekręt zaapelował na X do Szymona Hołowni o zablokowanie projektu, Rosły Modrzew (0 obserwujących, 2 obserwowanych) odpowiedział: "Popieram program Kredyt na Start. Apeluję raczej o nieodbieranie Polkom i Polakom szansy na WŁASNE mieszkanie!".
Badacze z NASK w swojej analizie oceniają, że Rosły Modrzew, podobnie jak Fiołek, to prawdopodobnie boty. Boty to zautomatyzowane konta, które mają sprawiać wrażenie, że za nimi stoi człowiek, i służą do rozpowszechniania lub wzmacniania określonej narracji w mediach społecznościowych.
Raport NASK ujawnia, że pierwsze dwa konta promujące Kredyt na Start na X powstały w grudniu 2023 r. W kwietniu przybyło siedem nowych kont, w maju i czerwcu po osiemnaście, a w lipcu aż 54. W sumie stworzono co najmniej 99 kont, które od kwietnia do połowy lipca wygenerowały 15 tys. wpisów wyświetlonych 70 tys. razy.
Dr hab. Artur Modliński wyjaśnia, że ocena skali jest trudna, ale zaznacza, że choć botów jest niewiele, są one bardzo zaangażowane.
Kto stoi za możliwymi botami?
Eksperci NASK wskazują, że konta te działają według określonego schematu, często mają nazwy związane z energetyką, koleją lub roślinnością, a opisy profili sugerują prywatne i niezależne opinie autorów. Profile używają prostych grafik przypominających dziecięce rysunki, a zdania w ich wpisach często zawierają słowa takie jak "raczej" lub "chyba".
Jednak Jakub Śliż ze Stowarzyszenia Pravda i Marcel Kiełtyka z Demagog podchodzą do sprawy ostrożnie. Zauważają, że choć aktywność tych kont jest podejrzana, trudno jednoznacznie stwierdzić, że są to boty. Kiełtyka dodaje, że dobrze przeprowadzona akcja botów jest trudna do wykrycia.
Dr Modliński sugeruje, że ustawienie botów tak, aby wyglądały na rządowe, może być próbą ośmieszenia rządu, a za działaniami mogą stać różne podmioty, w tym firmy zewnętrzne lub osoby chcące podważyć pozycję rządu.
Koszty związane z taką działalnością mogą być zerowe, jeśli to zaangażowana grupa, ale mogą też być wysokie, jeśli zajmują się tym profesjonalne firmy. Ministerstwo Rozwoju i Technologii zaprzecza związkowi ze wpisami, a Ministerstwo Cyfryzacji zapowiada działania w tej sprawie, analizując materiał NASK i przekazując go odpowiednim służbom - informuje wyborcza.biz.