Jak podają autorzy raportu, "indeks mierzy nastroje wokół dekarbonizacji i ochrony środowiska wśród przedstawicieli biznesu. Jego celem jest pokazanie aktualnych trendów i wyzwań związanych z tymi zagadnieniami w polskiej gospodarce." Wyjaśniają oni, że "wskaźnik przyjmuje wartość od 0 do 100. 50 to odczyt neutralny, powyżej 50 to odczyt pozytywny, a poniżej 50 - negatywny." Metodyka Indeksu inspirowana jest wskaźnikiem PMI (Purchasing Managers' Index).
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Pierwszy taki raport. "Rozpoczynamy dyskusję"
Wśród głównych wniosków z badania autorzy wymieniają rosnącą rolę dekarbonizacji i ochrony środowiska w strategiach biznesowych firm. Raport stwierdza, że "firmy deklarują wzrost zaangażowania pracowników i nakładów inwestycyjnych na kwestie związane z dekarbonizacją i ochroną środowiska." Jednocześnie zauważają oni, że "firmy dostrzegają rosnącą presję na dekarbonizację i ochronę środowiska ze strony regulacji oraz otoczenia biznesowego (dostawców, klientów itp.)."
Badanie wskazuje również na pewne kłopotliwe kwestie. Jak czytamy w raporcie, przedsiębiorcy "wyraźnie wskazują na rosnący problem greenwashingu – pozorowania działań na rzecz klimatu w najbliższym otoczeniu biznesowym." Ponadto "wiele firm wciąż nie liczy śladu węglowego; spośród tych, które liczą, większość robi w sposób niekompletny." Autorzy zwracają też uwagę, że "Firmy przyznają, że wdrażane działania na rzecz dekarbonizacji rzadko przyczyniają się do znaczących redukcji emisji."
Aż 45 proc. badanych firm wskazało, że w 2023 r. nie obliczało śladu węglowego swojej organizacji. Odpowiedzi w tym pytaniu były jednak skrajnie różne w zależności od wielkości firmy. Spośród firm mikro i małych aż 81 proc. nie obliczało śladu węglowego. W przypadku firm średnich i dużych proporcje były odwrotne - nie robiło tego tylko 20 proc. ankietowanych firm - czytamy w raporcie.
Jakub Sawulski, Główny Ekonomista i Kierownik Programu Badawczego Zrównoważone Finanse w Fundacji Instrat, komentuje wyniki badania w komunikacie.
W pierwszych wynikach indeksu widzimy potwierdzenie zjawiska dysproporcji pomiędzy przygotowaniem nie tylko polskich dużych firm do planowania i wdrażania strategii klimatycznych a tym jak to wygląda w małych podmiotach, głównie krajowych. Jeśli ta przepaść się nie zmniejszy, to polskie firmy, jako poddostawcy dużych i globalnych firm, mogą wypaść z łańcuchów dostaw. Potrzebują one zatem wsparcia w procesie planowania i redukcji swojego śladu węglowego - stwierdza.
Rafał Dutkiewicz, Prezes Zarządu Pracodawców RP, podkreśla znaczenie Indeksu. = Pierwszym odczytem Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki rozpoczynamy dyskusję na temat tempa i perspektyw dekarbonizacji oraz transformacji energetycznej w Polsce - mówi w komentarzu. -
Wyniki pokazują, że polski biznes wciąż ma wiele wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem. Widzimy, że trafiliśmy w punkt i aktywnie włączamy się w potrzebę budowania dobrego klimatu dla dekarbonizacji - podkreśla.
Kamil Majczak, Prezes Zarządu Qemetica, w komentarzu do raportu dzieli się perspektywą swojej firmy. - Ambitne cele klimatyczne napędzają postęp technologiczny, przyspieszają digitalizację, automatyzację przedsiębiorstw i mimo że wymagają czasu, nakładów inwestycyjnych i bardziej przyjaznych przemysłowi regulacji, na co zwracają uwagę przedsiębiorstwa ankietowane w Indeksie, to warto je podjąć w duchu odpowiedzialności za środowisko, na które mamy nieobojętny wpływ - wyjaśnia. -
- W Qemetice dążymy do dekarbonizacji i zmniejszenia emisyjności w naszych zakładach. Mamy ambitny cel obniżenia emisji CO2 o 63 proc. do 2033 roku, potwierdzony przez Science Based Target Initiative - wylicza.
Zaangażowanie firm w dekarbonizację i ochronę środowiska
Raport szczegółowo omawia zaangażowanie firm w kwestie dekarbonizacji i ochrony środowiska. Autorzy stwierdzają, że "wyraźnie rośnie deklarowane zaangażowanie firm w dekarbonizację i ochronę środowiska. Zdecydowana większość badanych przedsiębiorstw wskazuje, że znaczenie tej tematyki w strategii biznesowej ich organizacji rośnie." Dodają, że "według deklaracji rosną także nakłady na te cele - zarówno osobowe (zaangażowanie pracowników), jak i inwestycyjne."
Raport zwraca także uwagę na pewną rozbieżność. "Deklarowany wzrost zaangażowania jest większy na poziomie strategii firm niż na poziomie nakładów osobowych i inwestycyjnych." Autorzy sugerują, że "może to świadczyć o tym, że słuszne cele firm nie zawsze przekładają się na konkretne działania. Z drugiej zmiany w strategii możemy interpretować jako pierwszy krok, za którym dopiero pójdzie zaangażowanie kadr i środków."
Badanie ujawnia znaczące różnice w podejściu do dekarbonizacji między firmami różnej wielkości. Jak czytamy w raporcie, "Deklarowane zaangażowanie w dekarbonizację i ochronę środowiska jest znacznie większe w średnich i dużych firmach niż w firmach mikro i małych." Na przykład, "wzrost nakładów inwestycyjnych deklaruje 33 proc. firm mikro i małych oraz 53 proc. firm średnich i dużych." Podobna różnica występuje w przypadku zaangażowania pracowników - to odpowiednio 38 proc. i 66 proc.
Autorzy dokumentu interpretują te dane jako potencjalny kłopot. "To może wskazywać na istotny problem ograniczonych zasobów (zarówno finansowych, jak i osobowych) do podjęcia działań na rzecz dekarbonizacji i ochrony środowiska w mniejszych przedsiębiorstwach."
Presja na dekarbonizację i ochronę środowiska
Raport analizuje również presję, jaką odczuwają firmy w kontekście dekarbonizacji i ochrony środowiska. Autorzy stwierdzają, że "firmy odczuwają wzrost wymogów regulacyjnych związanych z dekarbonizacją i ochroną środowiska." Dodają, że "większość ankietowanych przedsiębiorstw wskazała, że w 2023 r. regulacje w tym obszarze były dla nich bardziej wymagające niż w 2022 r."
Oprócz presji regulacyjnej, raport zwraca uwagę na rosnące oczekiwania ze strony otoczenia biznesowego. Jak czytamy, "wyraźnie rośnie także presja otoczenia biznesowego na dekarbonizację i ochronę środowiska. Ankietowane przedsiębiorstwa zauważają, że działania w tym obszarze mają coraz większe znaczenie dla ich relacji z interesariuszami - klientami, dostawcami, pracownikami i akcjonariuszami." Autorzy sugerują, że "w konsekwencji działania na rzecz dekarbonizacji i ochrony środowiska mogą mieć także rosnące znaczenie dla wyników finansowych i perspektyw rozwoju przedsiębiorstw."
Raport zwraca również uwagę na brak odpowiedniego wsparcia ze strony instytucji publicznych. Jak czytamy w opracowaniu, "firmy nie czują wsparcia instytucji publicznych dla działań na rzecz dekarbonizacji i ochrony środowiska. Blisko 80 proc. firm wskazało, że w 2023 r. pomoc instytucji publicznych w tym obszarze się nie zmieniła." Autorzy sugerują, że "można domniemywać, że brak zmian oznacza w tym przypadku niską ocenę otrzymywanego wsparcia."
Ankieta została przeprowadzona w dniach od 10 do 26 czerwca 2024 roku, a jej adresatami były przedsiębiorstwa członkowskie Pracodawców RP, firmy zrzeszone w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego oraz przedsiębiorstwa działające w Forum Odpowiedzialnego Biznesu. W badaniu wzięło udział 51 przedsiębiorstw o zróżnicowanej strukturze pod względem wielkości i branży.